بزرگنمايي:
آریا بانو -
باشگاه خبرنگاران / سوره حشر پنجاه و نهمین سوره قرآن است و در جزء بیست و هشتم آن قرار دارد.
آیه دوم این سوره به اخراج یهودیان از مدینه اشاره می‌کند. سوره حشر با تسبیح خدا آغاز می‌شود و با تقدیس او پایان می‌پذیرد.
سوره حشر درباره شکست یهودیان بنی‌نضیر از مسلمانان، احکام تقسیم اموال و غنایمی که بدون جنگ نصیب مسلمانان می‌شود، ملامت منافقان و افشای اعمالشان، توصیف و تمجید از فداکاری‌های مهاجران سخن می‌گوید.
پیامبر (ص) درباره فضیلت خواندن سوره حشر می‌فرماید:
هر کس سوره حشر را قرائت کند، بهشت و جهنم و عرش و کرسی و حجاب‌های آن و آسمان‌های هفت‌گانه و زمین‌های هفت‌گانه و هوا و باد‌ها و پرندگان و درختان و کوه‌ها و خورشید و ماه و فرشتگان، همگی بر او درود و صلوات می‌فرستند و برای او طلب مغفرت و آمرزش می‌کنند و اگر همان روز یا شب قرائت سوره حشر، از دنیا برود شهید محسوب می‌شود.
همچنین امام صادق (ع) در این باره فرمودند: هر کس در ساعات عصر سوره الرحمن و حشر را قرائت کند، خداوند فرشته‌ای را مأمور می‌کند که تا صبح از او مراقبت کند.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خدای بخشاینده مهربان
سَبَّحَ لِلَّـهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِی الْأَرْ‌ضِ ۖ وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ ﴿١﴾
آنچه در آسمان‌ها و در زمین است تسبیح‌گوى خداى هستند و اوست شکست‌ناپذیر سنجیده‌کار (1)
هُوَ الَّذِی أَخْرَ‌جَ الَّذِینَ کَفَرُ‌وا مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ مِن دِیَارِ‌هِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ ۚ مَا ظَنَنتُمْ أَن یَخْرُ‌جُوا ۖ وَ ظَنُّوا أَنَّهُم مَّانِعَتُهُمْ حُصُونُهُم مِّنَ اللَّـهِ فَأَتَاهُمُ اللَّـهُ مِنْ حَیْثُ لَمْ یَحْتَسِبُوا ۖ وَ قَذَفَ فِی قُلُوبِهِمُ الرُّ‌عْبَ ۚ یُخْرِ‌بُونَ بُیُوتَهُم بِأَیْدِیهِمْ وَ أَیْدِی الْمُؤْمِنِینَ فَاعْتَبِرُ‌وا یَا أُولِی الْأَبْصَارِ ﴿٢﴾
اوست کسى که از میان اهل کتاب کسانى را که کفر ورزیدند در نخستین اخراج از مدینه بیرون کرد گمان نمى‌کردید که بیرون روند و خودشان گمان داشتند که دژهایشان در برابر خدا مانع آن‌ها خواهد بود و لى خدا از آنجایى که تصور نمى‌کردند بر آنان درآمد و در دلهایشان بیم افکند به طورى که خود به دست خود و دست مؤمنان خانه‌هاى خود را خراب مى‌کردند پس اى دیده‌وران عبرت گیرید (2)
وَ لَوْلَا أَن کَتَبَ اللَّـهُ عَلَیْهِمُ الْجَلَاءَ لَعَذَّبَهُمْ فِی الدُّنْیَا ۖ وَ لَهُمْ فِی الْآخِرَ‌هِ عَذَابُ النَّارِ ﴿٣﴾
و اگر خدا این جلاى وطن را بر آنان مقرر نکرده بود قطعا آن‌ها را در دنیا عذاب مى‌کرد و در آخرت هم عذاب آتش داشتند (3)
ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّـهَ وَ رَ‌سُولَهُ ۖ وَ مَن یُشَاقِّ اللَّـهَ فَإِنَّ اللَّـهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ ﴿٤﴾
این عقوبت براى آن بود که آن‌ها با خدا و پیامبرش در افتادند و هر کس با خدا درافتد بداند که خدا سخت‌کیفر است (4)
مَا قَطَعْتُم مِّن لِّینَهٍ أَوْ تَرَ‌کْتُمُوهَا قَائِمَهً عَلَىٰ أُصُولِهَا فَبِإِذْنِ اللَّـهِ وَ لِیُخْزِیَ الْفَاسِقِینَ ﴿٥﴾
آنچه درخت خرما بریدید یا آن‌ها را دست نخورده بر ریشه‌هایشان بر جاى نهادید به فرمان خدا بود تا نافرمانان را خوار گرداند (5)
وَ مَا أَفَاءَ اللَّـهُ عَلَىٰ رَ‌سُولِهِ مِنْهُمْ فَمَا أَوْجَفْتُمْ عَلَیْهِ مِنْ خَیْلٍ وَ لَا رِ‌کَابٍ وَ لَـٰکِنَّ اللَّـهَ یُسَلِّطُ رُ‌سُلَهُ عَلَىٰ مَن یَشَاءُ ۚ وَ اللَّـهُ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿٦﴾
و آنچه را خدا از آنان به رسم غنیمت عاید پیامبر خود گردانید شما براى تصاحب آن اسب یا شترى بر آن نتاختید ولى خدا فرستادگانش را بر هر که بخواهد چیره مى‌گرداند و خدا بر هر کارى تواناست (6)
مَّا أَفَاءَ اللَّـهُ عَلَىٰ رَ‌سُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَ‌ىٰ فَلِلَّـهِ وَ لِلرَّ‌سُولِ وَلِذِی الْقُرْ‌بَىٰ وَ الْیَتَامَىٰ وَ الْمَسَاکِینِ وَ ابْنِ السَّبِیلِ کَیْ لَا یَکُونَ دُولَهً بَیْنَ الْأَغْنِیَاءِ مِنکُمْ ۚ وَ مَا آتَاکُمُ الرَّ‌سُولُ فَخُذُوهُ وَ مَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا ۚ وَ اتَّقُوا اللَّـهَ ۖ إِنَّ اللَّـهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ ﴿٧﴾
آنچه خدا از دارایى ساکنان آن قریه‌ها عاید پیامبرش گردانید از آن خدا و از آن پیامبر او و متعلق به خویشاوندان نزدیک وى و یتیمان و بینوایان و درراه‌ماندگان است تا میان توانگران شما دست به دست نگردد و آنچه را فرستاده او به شما داد آن را بگیرید و از آنچه شما را باز داشت بازایستید و از خدا پروا بدارید که خدا سخت‌کیفر است (7)
لِلْفُقَرَ‌اءِ الْمُهَاجِرِ‌ینَ الَّذِینَ أُخْرِ‌جُوا مِن دِیَارِ‌هِمْ وَ أَمْوَالِهِمْ یَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّـهِ وَ رِ‌ضْوَانًا وَ یَنصُرُ‌ونَ اللَّـهَ وَ رَ‌سُولَهُ ۚ أُولَـٰئِکَ هُمُ الصَّادِقُونَ ﴿٨﴾
این غنایم نخست اختصاص به بینوایان مهاجرى دارد که از دیارشان و اموالشان رانده شدند:خواستار فضل خدا و خشنودى او مى‌باشند و خدا و پیامبرش را یارى مى‌کنند اینان همان مردم درست کردارند(8)
وَ الَّذِینَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَ الْإِیمَانَ مِن قَبْلِهِمْ یُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَیْهِمْ وَ لَا یَجِدُونَ فِی صُدُورِ‌هِمْ حَاجَهً مِّمَّا أُوتُوا وَ یُؤْثِرُ‌ونَ عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ وَ لَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَهٌ ۚ وَ مَن یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَـٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿٩﴾
و نیز کسانى که قبل از مهاجران در مدینه جاى گرفته و ایمان آورده‌اند؛ هر کس را که به سوى آنان کوچ کرده دوست دارند و نسبت به آنچه به ایشان داده شده است در دلهایشان حسدى نمى‌یابند و هر چند در خودشان احتیاجى مبرم باشد آن‌ها را بر خودشان مقدم مى‌دارند و هر کس از خست نفس خود مصون ماند ایشانند که رستگارانند (9)
وَ الَّذِینَ جَاءُوا مِن بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَ‌بَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَ لِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ وَ لَا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِینَ آمَنُوا رَ‌بَّنَا إِنَّکَ رَ‌ءُوفٌ رَّ‌حِیمٌ ﴿١٠﴾
و نیز کسانى که بعد از آنان مهاجران و انصار آمده‌اند و مى‌گویند: پروردگارا، بر ما و بر آن برادرانمان که در ایمان آوردن بر ما پیشى گرفتند ببخشاى و در دلهایمان نسبت به کسانى که ایمان آورده‌اند هیچ گونه کینه‌اى مگذار! پروردگارا، راستى که تو رئوف و مهربانى (10)
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ نَافَقُوا یَقُولُونَ لِإِخْوَانِهِمُ الَّذِینَ کَفَرُ‌وا مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ لَئِنْ أُخْرِ‌جْتُمْ لَنَخْرُ‌جَنَّ مَعَکُمْ وَ لَا نُطِیعُ فِیکُمْ أَحَدًا أَبَدًا وَ إِن قُوتِلْتُمْ لَنَنصُرَ‌نَّکُمْ وَ اللَّـهُ یَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَکَاذِبُونَ ﴿١١﴾
مگر کسانى را که به نفاق برخاستند ندیدى که به برادران اهل کتاب خود که از در کفر درآمده بودند مى‌گفتند: اگر اخراج شدید حتما با شما بیرون خواهیم آمد و بر علیه شما هرگز از کسى فرمان نخواهیم برد و اگر با شما جنگیدند حتما شما را یارى خواهیم کرد و خدا گواهى مى‌دهد که قطعا آنان دروغگویانند (11)
لَئِنْ أُخْرِ‌جُوا لَا یَخْرُ‌جُونَ مَعَهُمْ وَ لَئِن قُوتِلُوا لَا یَنصُرُ‌ونَهُمْ وَ لَئِن نَّصَرُ‌وهُمْ لَیُوَلُّنَّ الْأَدْبَارَ ثُمَّ لَا یُنصَرُ‌ونَ ﴿١٢﴾
اگر یهود اخراج شوند آن‌ها با ایشان بیرون نخواهند رفت و اگر با آنان جنگیده شود منافقان آن‌ها را یارى نخواهند کرد و اگر یاریشان کنند حتما در جنگ پشت خواهند کرد و دیگر یارى نیابند (12)
لَأَنتُمْ أَشَدُّ رَ‌هْبَهً فِی صُدُورِ‌هِم مِّنَ اللَّـهِ ۚ ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا یَفْقَهُونَ ﴿١٣﴾
شما قطعا در دلهاى آنان بیش از خدا مایه هراسید چرا که آنان مردمانى‌اند که نمى‌فهمند (13)
لَا یُقَاتِلُونَکُمْ جَمِیعًا إِلَّا فِی قُرً‌ى مُّحَصَّنَهٍ أَوْ مِن وَرَ‌اءِ جُدُرٍ ۚ بَأْسُهُم بَیْنَهُمْ شَدِیدٌ ۚ تَحْسَبُهُمْ جَمِیعًا وَ قُلُوبُهُمْ شَتَّىٰ ۚ ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا یَعْقِلُونَ ﴿١٤﴾
آنان به صورت دسته جمعى جز در قریه‌هایى که داراى استحکاماتند یا از پشت دیوارها، با شما نخواهند جنگید جنگشان میان خودشان سخت است آنان را متحد مى‌پندارى ولى دلهایشان پراکنده است زیرا آنان مردمانى‌اند که نمى‌اندیشند (14)
کَمَثَلِ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ قَرِ‌یبًا ۖ ذَاقُوا وَ بَالَ أَمْرِ‌هِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ ﴿١٥﴾
درست مانند همان کسانى که اخیرا در واقعه بدر سزاى کار بد خود را چشیدند و آنان را عذاب دردناکى خواهد بود (15)
کَمَثَلِ الشَّیْطَانِ إِذْ قَالَ لِلْإِنسَانِ اکْفُرْ فَلَمَّا کَفَرَ قَالَ إِنِّی بَرِ‌یءٌ مِّنکَ إِنِّی أَخَافُ اللَّـهَ رَ‌بَّ الْعَالَمِینَ ﴿١٦﴾
چون حکایت شیطان که به انسان گفت: کافر شو و چون وى کافر شد، گفت: من از تو بیزارم زیرا من از خدا، پروردگار جهانیان، مى‌ترسم (16)
فَکَانَ عَاقِبَتَهُمَا أَنَّهُمَا فِی النَّارِ خَالِدَیْنِ فِیهَا ۚ وَ ذَٰلِکَ جَزَاءُ الظَّالِمِینَ ﴿١٧﴾
و فرجام هردوشان آن است که هر دو در آتش جاوید مى‌مانند و سزاى ستمگران این است (17)
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّـهَ وَ لْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ ۖ وَ اتَّقُوا اللَّـهَ ۚ إِنَّ اللَّـهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ ﴿١٨﴾
اى کسانى که ایمان آورده‌اید از خدا پروا دارید و هر کسى باید بنگرد که براى فرداى خوداز پیش چه فرستاده است و باز از خدا بترسید در حقیقت خدا به آنچه مى‌کنید آگاه است(18)
وَ لَا تَکُونُوا کَالَّذِینَ نَسُوا اللَّـهَ فَأَنسَاهُمْ أَنفُسَهُمْ ۚ أُولَـٰئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴿١٩﴾
و چون کسانى مباشید که خدا را فراموش کردند و او نیز آنان را دچار خودفراموشى کردآنان همان نافرمانانند (19)
لَا یَسْتَوِی أَصْحَابُ النَّارِ وَ أَصْحَابُ الْجَنَّهِ ۚ أَصْحَابُ الْجَنَّهِ هُمُ الْفَائِزُونَ ﴿٢٠﴾
دوزخیان با بهشتیان یکسان نیستند بهشتیانند که کامیابانند (20)
لَوْ أَنزَلْنَا هَـٰذَا الْقُرْ‌آنَ عَلَىٰ جَبَلٍ لَّرَ‌أَیْتَهُ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْیَهِ اللَّـهِ ۚ وَ تِلْکَ الْأَمْثَالُ نَضْرِ‌بُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُ‌ونَ ﴿٢١﴾
اگر این قرآن را بر کوهى فرومى‌فرستادیم یقینا آن کوه را از بیم خدا فروتن و از هم‌پاشیده مى‌دیدى و این مثلها را براى مردم مى‌زنیم باشد که آنان بیندیشند (21)
هُوَ اللَّـهُ الَّذِی لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ عَالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهَادَهِ ۖ هُوَ الرَّ‌حْمَـٰنُ الرَّ‌حِیمُ ﴿٢٢﴾
اوست خدایى که غیر از او معبودى نیست داننده غیب و آشکار است اوست رحمتگر مهربان (22)
هُوَ اللَّـهُ الَّذِی لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ ۚ سُبْحَانَ اللَّـهِ عَمَّا یُشْرِ‌کُونَ ﴿٢٣﴾
اوست خدایى که جز او معبودى نیست همان فرمانرواى پاک سلامت بخش و مومن به حقیقت حقه خود که نگهبان، عزیز، جبار ومتکبر است پاک است خدا از آنچه با اوشریک مى‌گردانند(23)
هُوَ اللَّـهُ الْخَالِقُ الْبَارِ‌ئُ الْمُصَوِّرُ ۖ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ ۚ یُسَبِّحُ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْ‌ضِ ۖ وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ ﴿٢٤﴾
اوست خداى خالق نوساز صورتگر که بهترین نام‌ها و صفات از آن اوست آنچه در آسمان‌ها و زمین است جمله تسبیح او مى‌گویند و او عزیز حکیم است (24)
تلاوت سوره حشر با صدای محمود طبلاوی