بزرگنمايي:

آریا بانو - خراسان / دقیقا 10روز پیش بود که نوجوانی اهل بابل در مسابقات شطرنج جوانان جهان با هفت بازی و فقط فاصله نیم امتیاز از حریفش، نایب قهرمان شطرنج جوانان جهان شد. «مبینا علی‌نسب» 19ساله، در شطرنج افتخارهای زیادی دارد و بهانه گفت‎وگوی ما با او، آخرین موفقیت جهانی‎اش است. این شما و این هم مهمان این هفته «جوانه». اگر دوست دارید گزارشگر جوانه به سراغ شما هم بیاید، با شماره های بالای صفحه تماس بگیرید .
یک شروع توفانی
9ساله است، مثل خیلی از همسن‎وسال‎هایش به باشگاه می‌رود تا تابستان سرگرم باشد. چند مدال و مقام در یکی، دو مسابقه معمولی باعث می‌شود شطرنج را جدی بگیرد. هنوز 11سالش نشده که قهرمان مدارس آسیا می‌شود و از آن به بعد با شرکت در هر مسابقه‌ای مدال‌های خوش‌رنگ‌تری به دست می‌آورد. در آستانه 16سالگی قهرمان آسیا می‌شود و همان سال در رده سنی خودش نایب قهرمانی جهان را به‎‌دست می‎آورد. به مسابقات قهرمانی بانوان جهان اعزام می‌شود، به‌عنوان اولین ایرانی از مرحله اول مسابقات صعود می‌کند و کمی بعد در جمع 16بازیکن برتر جهان قرار می‌گیرد. با نایب قهرمانی چند روز پیش‌اش حالا دست‌کم 20مدال بین‌المللی دارد که از همه چیز برایش مهم‌تر و باارزش‌تر است. می‌پرسم اگر روزی همه مدال‌هایت را دزد ببرد چه می‌کنی؟ متعجب می‌گوید: «کار خاصی نمی‌کنم. به هرحال مدال‌ها ارزش مادی ندارند و فقط ارزش معنوی‎شان یعنی ثبت شدن اسم فرد در تاریخ ورزش کشورش مهم است. خب البته دلم هم می‌سوزد چون انگار حاصل دسترنج چند ساله‌ام را از دست داده‌ام ولی یاد گرفته‌ام برای اتفاقاتی که در آن‌ها نقشی ندارم دلسوزی هم نکنم».
شطرنج مگه ورزشه؟
شطرنج اصلا ورزش است؟ اگر هم باشد، ورزش تنبل‌هاست و...؛ همه کلیشه‎هایی را که درباره شطرنج در ذهن خیلی‎هاست، می‌پرسم. مبینا حسابی از رشته ورزشی‌اش دفاع می‌کند: «وقتی سر میز مسابقه شطرنج می‌نشینید، باید از لحاظ روحی و جسمی آماده باشید. اتفاقا خیلی از هم رشته ای هایم معتقدندکه شطرنج بعد از بوکس حرفه‌ای سخت‌ترین ورزش دنیاست. واقعا سخت است که پنج شش ساعت پشت یک میز بنشینید، کلی استرس تحمل کنید و با تمرکز و قدرت ذهنی دربرابر هر حرکت حریف واکنش نشان دهید. بنابراین یک شطرنج‎باز باید آمادگی جسمانی بالایی داشته‌باشد که به قدرت تمرکز هم کمک می‎کند. من به جز شطرنج، یوگا کار می‌کنم تا آمادگی‎ام را حفظ کنم. پس اگر از من بپرسید، می‎گویم شطرنج دوتا ورزش حساب می‌شود». فرق حرفه‎ای‎ها و آماتورها در شطرنج چیست؟ چرا گاهی می‎شنویم یک شطرنج‎باز حرفه‎ای از رقیبی تازه‎کار شکست می‎خورد؟ مبینا توضیح می‎دهد: «غیرحرفه‎ای‎ها بدون هیچ برنامه‌ای بازی می‌کنند و این بازی با آن‎ها را سخت می‎کند چون مشکل می‌توانیم حرکت‌های بعدی‌شان را پیش‌بینی کنیم». شطرنج‎بازها چطور حرکت بعدی حریف‌شان را حدس می‌زنند؟ مبینا پاسخ می‌دهد: «مهارت پیداکردن در این کار، از تجربه و علم و اعتمادبه‌نفس می‎آید. حتی برنامه تمرینی برایش داریم؛ در بعضی از اردوها، مربی‌ شرایط مختلفی برای ما می‎چیند و آن‎جا سعی می‎کنیم راه‎حل‎های متفاوت را امتحان کنیم. این تمرین‎ها قدرت پیش‎بینی را بالا می‎برد».
شطرنج شاه زندگی ام است
برای شما هم این سوال پیش آمده که وضعیت درآمد در شطرنج چطور است؟ مبینا می‌گوید: «با ورزش‎های دیگر، مثلا فوتبال اصلا قابل مقایسه نیست. ما شطرنج‌بازها حقوق ثابت نداریم. برای مدال‎های‎مان جایزه‌ می‌گیریم که میزانش به رنگ مدال و سطح مسابقات بستگی دارد. مثلا من در همین مسابقه آخر که نایب قهرمان جهان شدم، 1000 یورو جایزه گرفتم. البته فکر نکنید این رقم زیادی است. چون باید به هزینه‌های قبل ورزشکار هم توجه کرد. مثلا من دو هفته دیگر مسابقات اسپانیا را در پیش دارم که با هزینه شخصی خودم به آن‌جا اعزام می‌شوم. در این مسابقات، قهرمان‌ها دورهم جمع می‌شوند تا یکدیگر را محک بزنند و برای مسابقات بعدی آماده شوند. راستش من خیلی به جایزه فکر نمی‌کنم. وقتی پای رقابت وسط می‌آید با خودم می‌گویم که باید بهترین بازی عمرم را انجام دهم». می‌خواهم بدانم کسی که چنین موفقیت‎هایی به دست آورده، حسرتی هم دارد؟ مبینا می‌گوید: «حسرت بزرگم این است که نتوانستم آن‌طور که دوست دارم به درسم برسم. در این سال‌ها هرچند وقت عازم مسابقات یا اردو می‌شدم و گاهی از درسم عقب می‌افتادم. حالا مطمئنم اگر یک روز قرار باشد شطرنج را کنار بگذارم حتما به درسم می‌رسم و عقب ماندگی‌هایم را جبران می‌کنم. البته ناراحت نیستم چون با ورزش به همه خواسته‌هایم رسیدم. شطرنج حالا دیگر جزئی از من و شاه زندگی‎ام شده‎است. درست است که شاه در شطرنج نمی‌تواند خانه‌های زیادی را بپرد و باید یکی‌یکی راهش را برود اما آزاد است و مسیر مشخصی برایش وجود ندارد. شاه در شطرنج حتی به معنای بودن و نبودن است. یعنی تا وقتی شاه در بازی باشد، بازی در جریان است و اگر حذف شود بازی دیگر وجود ندارد. شطرنج برای من حکم همان شاه را دارد و تا زمانی که در زندگی‌ام جریان داشته باشد، می‌توانم به خواسته‌هایم برسم».