بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا / این روزها که خواستگاری‌ها به شیوه نوینی انجام می‌شود، عده‌ای هنوز هم‌سنتی عمل می‌کنند و مادرانشان برایشان به خواستگاری می‌روند در این میان دختران جوان، تحصیل‌کرده و کارمندی که قصد ازدواج به شیوه سنتی دارند با پدیده جدیدی روبه‌رو هستند، خواستگاران از شغل و دارایی دختر می‌پرسند و همین مسئله باعث به تأخیر افتادن ازدواج آن‌ها شده است.
تلفن مریم زنگ می‌خورد شماره ناشناس است، آن‌طرف خط صدای رسای خانمی به گوش می‌رسد که می‌گوید «شماره شما را خانم محمدی به بنده دادند، برای پسرم دنبال همسر مناسبی می‌گردم» یک‌دقیقه‌ای به‌صورت گذرا سؤالات شخصی در خصوص وضع ظاهری و محل سکونت و تعداد خواهر و برادرهایش می‌پرسد، بعد از چندثانیه‌ای سکوت، با تردید می‌گوید: شما کارمند کدام اداره هستید؟ مریم توضیح می‌دهد، قراردادتان به چه صورت است؟ اما در پاسخ صدای بوق ممتد به گوشش می‌رسد.
مریم 29 ساله، دارای مدرک کارشناسی ارشد و کارمند یک اداره دولتی است که هنوز نتوانسته همسری با ملاک‌های مدنظرش انتخاب کند، وی در این خصوص به ایسنا می‌گوید: انگار بقالی است، طرف زنگ میزند خانه دختر می‌گوید دخترتان کارمند است؟ بعد از شنیدن پاسخ منفی، خداحافظی می‌کند؛ به این‌ها هم می‌شود گفت مرد؟! دوره زمانهٔ عجیبی شده است پسرها دنبال این هستند که همسر آینده‌شان کارمند و پولدار باشد، اصلاً فکر نمی‌کنند که آیا این دختر می‌تواند زن زندگی باشد.
وی تأکید می‌کند: از پنج نفری که تماس می‌گیرند حداقل چهار نفرشان به دنبال دختر کارمند هستند و بیشتر از این‌که در مورد خصوصیات اخلاقی و شرایطم سؤال بپرسند در مورد حقوق و مزایا می‌پرسند، حتی یک‌بار به‌دروغ گفتم که قراردادی هستم و خواستگاری به هم خورد.
سمیه 32 ساله نیز همین مشکل را دارد و معتقد است: برای ما که شاغل هستیم و منبع درآمد داریم ازدواج به یک معضل تبدیل‌شده است، با اشاره به این موضوع به ایسنا می‌گوید: آیا من باید خرج خانواده و زندگی را بدهم؟ درحالی‌که پسرشان کاری ندارد و به قول خودشان شغلش آزاد است، تماس می‌گیرند و از من در مورد میزان حقوقم می‌پرسند و اینکه بعد از ازدواج چقدر حقوقم را خرج زندگی می‌کنم، من که عصبانی می‌شوم و اغلب می‌گویم بعد از ازدواج دیگر کار نمی‌کنم و ترجیح می‌دهم خانه‌دار باشم آن لحظه واکنش‌ها دیدنی می‌شود و با بهانه‌های بی‌مورد مراسم را ختم می‌کنند و می‌روند.
فرانک 25 ساله که در یک موسسه خصوصی مشغول به کار است نیز به ایسنا می‌گوید: برخی می‌خواهند عروسی پیدا کنند که هم شاغل باشد و هم هنرمند، البته آدم هرچقدر مهارت داشته باشد به نفع خودش است اما اینکه مادر پسر می‌خواهد دختر شاغل باشد درعین‌حال هنرمند هم باشد بحث دیگری است.
وی تأکید می‌کند: اگر آن‌ها پرتوقع هستند پس ما هم باید پرتوقع شویم و حالشان را بگیریم، گاهی به مادرم می‌گویم اگر این سؤال‌ها را پرسیدند شما هم بگو پسرتان چه امتیازی دارد چقدر پول پس‌انداز دارد؟ این سال‌ها مجرد بوده چقدر پول ذخیره کرده است، خانه و ماشین دارد یا نه؟ نمی‌شود که فقط به فکر پول باشند.
فرشته 34 ساله نیز به ایسنا می‌گوید: اغلب دختران باوجوداینکه شاغلند، آشپزی و خانه‌داری را بلد هستند اما مادر شوهرها طمع دارند، هر دختری یک دکمه دوختن را بلد است اما این‌ها آشپز، خیاط و کدبانوی حرفه‌ای می‌خواهند که به خانه برسد و درعین‌حال کارمند باشد، به نظر من که در این دوره زمانه همه دستگاه پول‌سازی می‌خواهند نه عروس هنرمند؛ این را از خواستگارهای زیادی که داشتم می‌گویم، البته به همین دلیل تاکنون مجرد ماندم.
مرد به‌تنهایی از عهده مخارج زندگی برنمی‌آید
خاطره 29 ساله اما این نوع سؤال در خواستگاری را تأیید می‌کند و به ایسنا می‌گوید: به دنبال دختر کارمند بودن رفتن بیشتر به خاطر شرایط بد اقتصادی هست، در این شرایط اقتصادی کسی نمی‌خواهد یک نان‌خور اضافه کند بلکه همه به دنبال این هستند که شریکی بیاید تا باهم از پس خرج‌های روزانه بربیایند.
وی تأکید می‌کند: زندگی خرج دارد و مشکلات اقتصادی اجازه نمی‌دهد مرد به‌تنهایی از عهده زندگی بربیاید، دختر شاغل بیشتر قدر پول رو می‌داند چراکه خودش برای به دست آوردنش زحمت‌کشیده است، توقعات دختر شاغل از مردش در همه زمینه‌ها معقول‌تر و منطقی‌تر هست و کمتر اسیر روزمرگی زندگی و افسردگی می‌شود پس نباید همواره به چشم بد به این موضع نگاه کنیم.
خاطره عنوان می‌کند: البته یکی از همکاران من خواستگاری داشت که به‌شدت پیگیر بود و خود را عاشق نشان می‌داد و مادرش می‌گفت «خوشبختی و درک متقابل یکدیگر مهم‌ترین عامل دوام یک زندگی است و از سوی دیگر هم شما کارمند هستید و ازنظر مادی هم دچار مشکل نمی‌شوید» اما بعد از ازدواج همسرش کارت بانکی‌اش را گرفته بود و خرج خانه را به‌زور می‌داد و زندگی ناموفقی داشتند، این‌ها آدم را می‌ترساند.
ملیکا 25 ساله نیز به ایسنا می‌گوید: من کارمند هستم در جلسات خواستگاری همان اول می‌گویم که دوست ندارم معیار شغل و حقوقم باشد، اما گاهی می‌شنوم که می‌گویند شغلت معیار هست ولی کم، مهم خودت و خانواده‌ات هستی، عده‌ای هم می‌گویند دوست ندارم بدون مشورت با من حقوقت را جایی خرج کنی و ما قرار است شریک زندگی باشیم، من دوست ندارم همسرم بخواهد روی حقوقم حساب کند.
وی تأکید می‌کند: من دختری مجرد 25 ساله و کارمند هستم، با توجه به موقعیتی که دارم خواستگاران زیادی هم داشتم؛ ولی نمی‌دانم چرا بعضی وقت‌ها در جلسه خواستگاری وقتی می‌گویم که اگر من یک روزی مجبور شوم انصراف بدهم از شغلم یا به هر دلیلی نخواهم درآمدم را به تو بدهم، چه‌کار می‌کنی؟ آقایان عکس‌العمل منفی نشان می‌دهند.
ملیکا خاطرنشان می‌کند: حتی یک‌بار به یکی از خواستگاران گفتم اگر من بخواهم ماهی چند دست لباس بخرم نظرت چیست؟ ناراحت شد، البته بعدش گفت پول خودتان است؛ اشتباه نشود من نمی‌خواهم پولم را برای خودم خرج کنم؛ چون من این اخلاق را دوست ندارم. به نظر من اگر زن کارمند قرار است پول خود را برای خودش خرج کند، پس شوهر کردن برای چیست؟ درنتیجه اگر دختر شاغل بخواهد درزمینهٔ ازدواج به مشکل نخورد قاعدتاً باید چنین اطمینانی را به همسر آینده‌اش بدهد که درآمدش را صرف هزینه‌های زندگی خواهد کرد اما پرسیدن این سؤال در جلسات اولیه درست نیست و حس بدی را منتقل می‌کند.
طبق شرع و عرف مسائل اقتصادی و مالی بر عهده مرد است
حجت‌الاسلام‌والمسلمین علیرضا عباسی مسئول موسسه انشاء و مشاور خانواده در گفت‌وگو با ایسنا این نوع برخورد را دور از ذهن می‌داند و می‌گوید: طبق شرع و عرف مسائل اقتصادی و مالی بر عهده مرد است، این مسئله ریشه‌ای تکوینی و روانشناسی دارد، همان‌طور که در فرهنگ و سبک زندگی ایرانی و اسلامی مشاهده می‌کنیم آقا به خواستگاری می‌رود، مهریه را مشخص می‌کند و نفقه را بر عهده می‌گیرد، درواقع مرد رئیس اقتصادی خانواده است.
وی تصریح می‌کند: نفقه در اسلام بر عهده مرد است و همه این‌ها دلایل عقلی، روانشناسی، تکوینی و عقلایی دارد، با توجه به این رویکرد، آقایی که می‌رود خواستگاری از چیزی سؤال می‌کند که ازلحاظ عقلانی این مسئله به دوش خانم نیست و وظیفه خودش است، بنابراین اصل مسئله و این انتظار و سؤال نا به‌جا است.
اسلام با شغل داشتن زن مخالف نیست
عباسی تأکید می‌کند: اگرچه اقتصاد خانواده بر عهده زن نیست بااین‌حال اسلام باکار کردن زن، شغل داشتن و منبع اقتصاد داشتن زن مخالف نیست، در بسیاری از شرایط زن مجبور به معاش می‌شود و نباید از آن غفلت کرد اما نباید انتظار کار اقتصادی از زن داشت.
وی عنوان می‌کند: یک‌زمان خانمی به کارش علاقه دارد و منعی وجود ندارد، اما خواستگاری با این رویکرد که زن باید اقتصاد خانواده را بر عهده بگیرد غلط است و تبعات مختلفی دارد، اگر پرونده‌هایی مشکلات زناشویی را بررسی کنیم یکی از مواردی که منجر به اختلافات خانوادگی می‌شود همین است که آقا انتظار اقتصادی از خانم دارد و در برخی موارد زن به علت کار کردن در بیرون از منزل و خستگی به وظایف خانوادگی‌اش نمی‌رسد.
این مشاور خانواده یادآور می‌شود: زمانی که زن خودش راضی است و دوست دارد شغل داشته باشد باید به آن احترام گذاشت، انتظار اقتصادی داشتن از خانم غیر عقلایی است و ریشه در فرهنگ غرب دارد، طبق تحقیقات انجام‌شده زنان غرب نیز به خانه برگشتند و ترجیح می‌دهند به وظایف خانوادگی خود برسند.
وی بیان می‌کند: به‌هرحال پرسیدن سؤال در مورد اقتصاد و حقوق و مزایای دختر هیچ جایگاهی ندارد، این سؤال هر طور که مطرح شود مثل دم خروس است و کار را خراب می‌کند، تصور کنید آقایی به خواستگاری خانم برود درحالی‌که مسائل اقتصادی به عهده مرد است همان اول می‌خواهد چندوچون شغلی را بسنجد که این اولین ضربه رابطه عاطفی است.
عباسی خاطرنشان می‌کند: در فرهنگ عمومی باید به‌صورت ویژه به این مسئله پرداخت، مادران وقتی برای پسران خود به دنبال همسر مناسب می‌گردند باید توجه داشته باشند که مسائل اقتصادی به عهده پسر است و نباید به دنبال حقوق و مزایای دختر باشند.
وی تصریح کرد: اگرچه در ظاهر همه معتقد هستند که سؤال پرسیدن از حقوق دختر غلط است اما در عمل بسیاری به آن اهتمام می‌ورزند، زمانی که خواستگار از حقوق و شغل دختر می‌پرسند دختران باید توجه کنند که این مسئله کجای ذهن آقا است، آیا 50 درصد به شاغل بودن خانم توجه کرده و 50 درصد معیارهای دیگر است؟ این مسئله نباید بیش‌تر از 30 درصد ذهن آقا را درگیر کرده باشد درواقع اگر خواستگار صرفاً به خاطر شاغل بودن خانم آمده است این ازدواج مناسب نیست.
خواستگاری از دختر رسومی دارد که باید به آن احترام گذاشت
این مشاور خانواده تأکید می‌کند: برای داشتن زندگی محکم معیارهای مختلفی وجود دارد که باید بررسی شود اگر تمام معیار شغل خانم باشد قطعاً در صورت عزل از شغل زندگی از هم پاشیده می‌شود بنابراین باید معیارهای مناسبی برای زندگی در نظر گرفت.
وی یادآور می‌شود: اگر مرد شغل و حقوق زن برایش مهم باشد تبعات زیادی در بردارد که مهم‌ترین تبعیت این مسئله مسئولیت گریزی مرد است و اغلب فشار اقتصادی روی دوش خانم است، زن اگر در خانواده خرج کند چیزی دستش را نمی‌گیرد اما می‌تواند در خرید خانه و ماشین کمک کند.
عباسی عنوان می‌کند: اگر آقایی که به خواستگاری می‌آید فرهیخته باشد، می‌گوید اگر خانم پولی را دربیاورد برای خودش خرج کند و مسئولیت مالی به عهده بنده است، این مورد به معیارهای اسلامی نزدیک است، اگر گفته می‌شود زن سرکار نرود به جهت زندگی و فرزند است.
وی خاطرنشان می‌کند: در فرهنگ عمومی و سبک زندگی اسلامی ایران این نوع خواستگاری جایی ندارد، متأسفانه این مسئله در جامعه ما دارد به فرهنگ جامعه تبدیل می‌شود و باید با آن مقابله کرد، نیاز است که به‌صورت نرم ورود پیدا کنیم در این میان خواندن کتاب حقوق زن در اسلام شهید مطهری به جوانب روانشناسی، نفقه، شغل زن، خواستگاری و مهریه پرداخته است، توصیه می‌شود.
خواستگاری از دختر شیوه و رسومی دارد که باید به آن احترام گذاشت، سؤالات خواستگاری در اصل باید بر اساس شخصیت، خانواده و فرهنگ دختر باشد تا شناخت اولیه برای ازدواج ایجاد شود، خواستگاری صرفاً بر اساس شغل و حقوق دختر تبعات گسترده‌ای دارد و نمی‌تواند پایه‌ای محکم برای زندگی رقم بزند و قابل توجیه نیست.