بزرگنمايي:

آریا بانو - عصر ایران / مسدودکننده های کانال کلسیم نوعی دارو هستند که به منظور افزایش جریان خون و اکسیژن به قلب تجویز می شوند. پزشکان ممکن است مسدودکننده های کانال کلسیم را برای درمان فشار خون بالا یا بیماری های قلبی مختلف تجویز کنند.
مسدودکننده های کانال کلسیم داروهایی رایج با خطر عوارض کم هستند. در ادامه با آنها بیشتر آشنا می شویم.
مسدودکننده کانال کلسیم چیست؟
کلسیم برای انقباض عضلانی در بدن ضروری است. این ماده معدنی از طریق کانال های یونی که منافذ ریزی روی سطح سلول هستند وارد سلول ها می شود. این روند برای عملکرد عادی بدن ضروری است.
مسدودکننده های کانال کلسیم مقدار کلسیمی که می تواند از طریق این کانال ها وارد سلول های قلب و دیواره رگ های خونی شود را کاهش می دهند.
بر همین اساس، این داروها می توانند فشار در رگ های خونی و قلب را کاهش دهند.
کاربردها
پزشکان معمولا از داروهای مسدودکننده کانال کلسیم برای درمان فشار خون بالا استفاده می کنند. این داروها دارای کاربردهای دیگری نیز هستند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد سینه یا آنژین
- بیماری عروق کرونر قلب
- ضربان نامنظم قلب یا آریتمی
- میگرن
در حال حاضر، دانشمندان در حال بررسی کاربردهای بالقوه دیگر برای مسدودکننده های کانال کلسیم هستند. به عنوان مثال، آنها بر این باورند که مسدودکننده های کانال کلسیم با کاهش فشار خون ممکن است قادر به کاهش خطر بیماری آلزایمر باشند.
برخی انواع دیگر داروها اثری مشابه با مسدودکننده های کانال کلسیم دارند.
مسدودکننده های بتا
مسدودکننده های بتا از طریق محدود کردن آثار هورمون های استرس، مانند اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین، فعالیت قلب را کاهش می دهند. این داروها در کاهش فشار خون موثر عمل می کنند. از نمونه های مسدودکننده های بتا می توان به آتنولول (تنورمین) و متوپرولول (لوپرسور) اشاره کرد.
پژوهشگران دریافتند که مسدودکننده های بتا و مسدودکننده های کانال کلسیم در کاهش فشار خون موثر عمل می کنند که آنها را به درمان هایی مفید برای انواع مختلفی از شرایطی که بر قلب تاثیرگذار هستند، از جمله آنژین و آریتمی، تبدیل می کند.
با این وجود، انجمن قلب آمریکا مسدودکننده های کانال کلسیم را به عنوان خط مقدم درمان دارویی برای فشار خون بالا برای بیشتر افراد توصیه می کند و مسدود کننده های بتا باید به عنوان گزینه دوم مد نظر قرار بگیرند.
مهارکننده های ACE
مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) نوع دیگری از دارو برای فشار خون بالا و انواع دیگر بیماری های قلبی هستند. این داروها رگ های خونی را شل می کنند و عمل پمپاژ خون به سراسر بدن توسط قلب را تسهیل می کنند.
مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین در واقع آنزیم هایی تنگ کننده رگ های خونی را مسدود می کنند که امکان جریان بهتر خون در رگ ها بدون اعمال فشار بیش از حد را فراهم می کند.
از نمونه های مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین می توان به لیزینوپریل (پرینویل، زستریل)، انالاپریل (وازوتک)، و بنازپریل (لوتنسین) اشاره کرد. آنها می توانند موجب برخی عوارض جانبی، مانند سرفه یا تحریک پوستی شوند.
گاهی اوقات، پزشک ممکن است مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین را همراه با یک مسدودکننده کانال کلسیم تجویز کند.
انواع و نمونه ها
دو نوع مختلف از مسدودکننده های کانال کلسیم وجود دارند که به نام های دی‌هیدروپیریدین ها و غیر دی‌هیدروپیریدین ها شناخته می شود.
دی‌هیدروپیریدین ها
دی هیدروپیریدین ها نوع خاصی از کانال کلسیم در بدن را هدف قرار می دهند. آنها موجب گشاد شدن رگ های خونی و کاهش فشار خون می شوند.
از نمونه های دی‌هیدروپیریدین ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آملودیپین (نورواسک)
- فلدیپین (پلندیل)
- نیکاردیپین (کاردن)
- نیفدیپین (ادالات، پروکاردیا)
- نیمودیپین (نیموتوپ)
گاهی اوقات، این داروها ممکن است رگ های خونی را بیش از حد گشاد کنند که می تواند به تورم در پاها منجر شود. پزشکان معمولا به تجویز دوزی که خطر این شرایط را کاهش می دهد توجه دارند.
پزشکان ممکن است خطر را با تجویز مسدودکننده های کانال کلسیم طولانی رهش به حداقل برسانند. بدن این شکل از دارو را طی بازه زمانی طولانی‌تری جذب می کند که از گشاد شدن بیش از حد رگ های خونی پیشگیری می کند.
غیر دی‌هیدروپیریدین ها
داروهای غیر دی‌هیدروپیریدین رگ های خونی را به روشی مشابه با دی‌هیدروپیریدین ها گشاد می کنند. با این وجود، آنها دارای آثار اضافه بر قلب هستند که می تواند به کنترل ضربان سریع قلب کمک کند.
در حال حاضر، تنها دو داروی غیر دی‌هیدروپیریدین وجود دارند که شامل وراپامیل (کالان، ایزوپتین) و دیلتیازم (کاردیزم) می شوند.
وراپامیل به طور خاص سلول های عضلانی قلب یا میوکاردیوم را هدف قرار می دهد. پزشکان از این دارو برای کاهش درد سینه استفاده می کنند زیرا رگ های خونی را شل کرده و مقدار اکسیژنی که قلب نیاز دارد را کاهش می دهد.
همچنین، وراپامیل برای کاهش ریتم های سریع غیر عادی و بالقوه خطرناک قلب همانند تند تپشی فوق بطنی موثر است.
دیلتیازم دارویی است که برای کنترل اختلالات ریتم قلب (ریتم های سریع یا نامنظم قلب) و کاهش فشار خون استفاده می شود. در مقایسه با وراپامیل، این دارو تاثیر کمتری بر ضربان قلب دارد.
عوارض جانبی و خطرات
از عوارض جانبی شایع مسدودکننده های کانال کلسیم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خستگی
- سوزش سردل
- گرگرفتگی صورت
- تورم در شکم، قوزک ها یا پاها
از عوارض کمتر شایع این داروها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یبوست
- سرگیجه
- ضربان بسیار سریع یا بسیار کند قلب
- گزگز یا بی حسی در دست ها و پاها
- تنگی نفس
- خس خس سینه
- ناراحتی معده
- دشواری در بلع
- سرفه
از عوارض جانبی نادر نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی لثه
- سردرد
- درد سینه
- غش
- تب
- زردی قسمت سفید چشم و پوست (یرقان)
- راش های پوستی
هر فردی که این عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای مسدودکننده کانال کلسیم را تجربه می کند باید به پزشک مراجعه کند. اگر عوارض جانبی موجب مشکلات جدی شده اند، پزشک ممکن است داروی تجویزی را تغییر داده یا دوز آن را کاهش دهد.