بزرگنمايي:

آریا بانو - سَویق چیست؟ دستور و خواص آن در روایات
k ١
٠
باشگاه خبرنگاران / سَویق، یا همان آرد حبوبات انواع مختلفی دارد از سَویق جو گرفته تا گندم و عدس که هر کدام برای خود خواص خودشان را دارد و به راحتی می‌توان آن‌ها در منزل تهیه کرد.
سَویق چیست؟
سَویق به آن در فارسی قدیم، «پِست» گفته می‌شد. امروزه به آن «قاووت» یا «پوره» می‌گویند. گفتنی است که لغت نامه دهخدا لفظ «قاووت» را ترکی می‌داند که غالباً به معنای آرد حبوبات بریان شده است؛ لیکن این واژه، گاه در مورد غیر حبوبات (مانند برخی میوه‌ها یا تره بار) نیز کار برد دارد.
علاّمه مجلسی می‌گوید: از [گفته]کلینی چنین برمی آید که «سویق»، درصورتی که در روایات، همراه با قیدی [مانند جو]نباشد، به معنای «سویق گندم» است.
شهید در الدروس گفته است: «درباره سویق و سود آن، روایت‌های فراوانی رسیده و کلینی، سویق را به معنای سویق گندم، دانسته است».
مولّف بحر الجواهر گفته است: «از هفت چیز، سویق می‌سازند: گندم، جو، کنار، سیب، کدو، دانه انار و شلغم. همه این انواع، طبع را مهار می‌کند، قی و دلشوره‌ای را که از صفرا زاده می‌شود، از میان می‌برد، رطوبت معده را خشک می‌کند، و اگر قدری سویق جو با آب و مقدار اندکی شیر برداشته و خشخاش بو داده ساییده با آن مخلوط شود، برای شکم رَوی، سودمند است، نیش زدگی‌ها را تسکین می‌دهد و خواب می‌آورد».
بیشتر سویق‌ها دارو هستند نه غذا!
سویق‌ها به طور عمده برای تقویت بدن استفاده می‌شوند. به عنوان مثال برای کودکان در سن رشد، می‌شود از سویق استفاده کرد.
همچنین برای وزن‌گیری جنین در سه‌ماهه پایانی بارداری، مصرف سویق می‌تواند بسیار مؤثر باشد. البته میزان استفاده از سویق در آن دوران، باید کنترل‌شده باشد و مصرف زیاد سویق نیز می‌تواند باعث اضافه وزن بیش از حد جنین یا مادر او گردد.
برخی از سویق‌ها اساساً دارو هستند نه غذا. یعنی آن‌ها را نباید همیشه خورد و به صورت عادت غذایی در آورد. برای مثال گفته‌اند: «از این دو نوع سویق [گندم و جو]که بگذریم، دیگر انواع سویق، به عنوان غذا مصرف نمى‌‏شوند و [تنها]مصرف دارویى دارند؛ آن گونه که سویق کُنار، سویق سیب و انار ترش، براى مهار کردن شکم و حرارت دادن بیشتر به آن، به کار مى‌‏روند، یا از سویقِ خرنوب و سنجد، براى مهار کردن طبع، استفاده مى‌‏شود»
روش تهیه‌ی سویق و نحوه مصرف آن
سویق به دو روش ساخته می‌شود در روش اول ابتدا سبوس گندم و جو را جدا کرده و جداگانه آرد می‌کنیم سپس به نسبت مساوی (وزنی) آرد گندم و جو را با آرد سبوس گندم و جو مخلوط کرده و آرام آرام حرارت می‌دهیم تا آماده شود، ولی در روش دوم گندم و جو را ابتدا تفت می‌دهند سپس آرد می‌کنند.
از آنجا که سبوس کمتر نیاز به حرارت دارد و زود می‌سوزد بهتر است جدا تفت داده شود و نکته دیگر اینکه سبوس از مواد سلولزی است که جذب بدن نمی‌شود و شاید آرد کردن و تفت دادن آن باعث شود که بدن بتواند از آن استفاده کند. با این توضیحات روش اول بهتر است. مقدار مصرف سویق دو کف (دو یا سه قاشق غذاخوری) صبح ناشتا می‌باشد.
انواع سویق
از دانه‌های مختلف غلات، حبوبات و هسته میوه‌ها یا برخی از خود میوه‌ها و تره‌بارها، سویق‌های متنوعی تهیه می‌شود. مانند سویق گندم، جو، برنج، نخود، عدس، سنجد، سیب، کنار، کدوتنبل، دانه انار و خشخاش.
گاهی سویق‌ها را با هم ترکیب می‌کنند.مانند:
سویق گندم و جو. سویق گندم، سویق جو و سویق مخلوط گندم و جو (به نسبت مساوی) جزء مهم‌ترین سویق‌ها هستند.
خواص سویق در روایات اسلامی
در روایات به سویق گندم، جو، عدس، برنج سیب و خواص آن‌ها اشاره شده است.
در بعضی روایات به طور کلی خاصیت سویق بیان شده است.
بطور مثال، امام صادق (ع) فرموده است سویق خالی یا با روغن زیتون، گوشت را می‌رویاند و استخوان را محکم می‌سازد و به همین دلیل به کودکان خردسال هم سویق داده شود.
همچنین خوردن چهل‌روزه آن بازوان را پرتوان می‌کند (دانش‌نامه احادیث پزشکی، ج. 2، احادیث 1826 تا 1830). بر اساس نظر علامه طباطبایی، هر جا در روایات کلمه سویق بدون قید آمده است، منظور سویق گندم است نه هر سویقی.
در برخی موارد، از سوی امام معصوم خوردن سویق برای درمان بیماری توصیه شده است. برای مثال از امام صادق (ع) درباره سویق سیب نقل است: «براى مسمومیت، دارویى سودمندتر از سویق سیب، سراغ ندارم» (دانش‌نامه احادیث پزشکی، ج. 2، ح. 1840: به نقل از: الکافی، ج. 6، ص. 356، ح. 7).
در برخی روایات هم یکی از اصحاب درباره بیماری خودش یا دیگری صحبت می‌کند و امام بر اساس حرف او سویقی را و نیز روش مصرفش را توصیه می‌کند.
سویق مناسب خودتان را پیدا کنید
خاصیت هر سویقی با خاصیت همان چیزی که از آن تهیه شده است تناسب دارد.
مثلاً وقتی جو از گندم سردتر است، طبع سویق جو هم از سویق گندم سردتر است؛ بنابراین خوب است قبل از تهیه و خوردن سویق یا قارووت‌ها، طبع و مزاج خودتان رابشناسید تا انتخاب درستی داشته باشید.
به همین دلیل، بعضی از سویق‌ها را بر اساس ویژگی مصرف‌کننده یا خاصیتشان نام‌گذاری می‌کنند. مانند سویق کودک، سویق نوزاد، سویق چاقی، سویق لاغری.
در خرید این سویق‌ها هم دقت کنید به آن نیاز دارید یا نه.
مثلاً اگر چاقی یا لاغری شما به کم‌کاری یا پرکاری غده تیروئید مربوط می‌شود، یا برای بیماری خاصی دارو مصرف می‌کنید، یا بیماری گوارشی دارید، با مشورت پزشک سنتی یا امروزی سویق و قاووت را مصرف کنید.