بزرگنمايي:

آریا بانو - از خودمراقبتی چه می‎دانید؟
١٢
٠
خراسان / 24 تا 30 مهر، هفته بهداشت روان است؛ برای همین در ستون «بپرس تا بگم» این هفته به‎جای این‎که به یکی از سوال‎های شما جواب بدهیم، رفتیم سراغ موضوع خیلی مهمی که لازم است در چنین مناسبت‎هایی با هم درباره‎اش حرف بزنیم.
تا حالا فکر کرده‎اید همان‎طور که جسم ما نیاز به بهداشت و مراقبت دارد، روان‎مان هم رسیدگی و مراقبت می‎خواهد؟ امروزه دیگر متخصصان، جسم و روان را جدا از هم نمی‌بینند؛ یعنی گاهی ریشه مشکلات جسمانی را می‎توان در روان پیدا کرد و برعکس بعضی مسائل روانی، می‎توانند در جسم ما بروز داده‎شوند. مثلا ثابت شده‎است که یکی از دلایل کمردردهای مزمن و طولانی‌مدت، تنش و استرس‌های روزمره است. جسم و روان دو بعد از ما هستند که دست‌به‌دست هم جلو می‌روند. برای همین لازم است از بهداشت روان، سبک زندگی و مراقبت از خود اطلاعاتی داشته‎باشیم. بهداشت روان یعنی کارهایی که انجام می‎دهیم تا از سختی‎ها، تنش‎ها و مشکلات زندگی جلوگیری کنیم. سبک زندگی همان‎طور که از اسمش پیداست یعنی شیوه هر فرد برای طی کردن بیشتر اوقات خود که شامل رفتارها، کارها، عقاید و تفکرات می‎شود. وقتی این شیوه باعث عادت‌های خوب و مثبت در زندگی‎ ما بشود و از مشکلات جسمی، سختی‎ها و استرس‎ها پیشگیری کند، یعنی داریم از خودمان مراقبت می‎کنیم. اما چطور می‏شود سبک زندگی مناسب و درنتیجه خودمراقبتی داشت و مراقب بهداشت روان بود؟
یکی از عواملی که شاید خیلی‎های‎مان بهش اهمیت ندهیم، خواب شبانه است؛ مغز ما در ساعات خاصی از شب و در خواب به بازسازی نورون‌ها (سلول‎های عصبی) و تارهای عصبی می پردازد. این فرایند در ساعات دیگر روز، به‎طور کامل اتفاق نمی‎افتد و این‎طوری می‎شود که در انجام کارهای‎مان به مشکلاتی مثل نقص توجه و کندی برمی‎خوریم.
این یکی را هم زیاد شنیده‎ایم ولی به‎همان اندازه بهش عمل کرده‎ایم؟ ورزش، علاوه بر تقویت اعضای بدن، هورمون‎های‎مان را هم تحت تأثیر قرار می‎دهد و باعث می‎شود حال‎ و خلق‎مان بهتر باشد. پس حداقل هفته‎ای یک‎بار ورزش کردن را در برنامه‎‏تان داشته‎باشید.
«اوووه کی حوصله داره؟» احتمالا جواب بعضی‎ها به این پیشنهاد باشد ولی معاشرت هم از آن چیزهایی است که برای بهداشت روان توصیه می‎شود؛ پس برای تعامل با افراد مهم زندگی‌تان مثل پدر، مادر و اعضای درجه یک فامیل برنامه‎ریزی کنید؛ ممکن است بگویید خانواده که همیشه هستند ولی نشستن پیش هم و حرف زدن، با این‎که هرروز از کنار هم رد بشوید، فرق دارد. در روز حداقل نیم تا یک ساعت، برای این کار وقت بگذارید.
مراقب عادت‎های غذایی‎تان باشید؛ مثلا حتما با فاصله یک‎ساعته از شام به خواب بروید، شام را به‎موقع بخورید و صبحانه را حتما میل کنید. این جملات را آن‎قدر از بزرگ ترها شنیده‎اید که شبیه نصیحت به‎نظر می‎آیند ولی حالا می‎دانید جسم و روان، تأثیر مستقیم روی هم می‎گذارند و نمی‎شود با رها کردن یکی، توقع داشت دیگری کارش را خوب انجام بدهد.
بعضی‎ها استاد این قضیه‎ هستند؛ شکرگزاری. بعضی‎های‎مان هم فراموشش می‎کنیم و نیاز به یادآوری داریم. شکرگزاری یعنی برای همه چیزهایی که از محیط به شما می‎رسد، بازخورد بدهید؛ اگر دوستی هدیه‎ای بهتان می‎دهد، اگر هوا خوب است، اگر غذا خوش‎طعم است و اگر پدر امروز خوش‎اخلاق‎تر شده‎است.
هیجان‎های منفی‎تان را به روش موثر برون‎ریزی کنید. شاید همیشه خلافش را شنیده‎باشید و همه بهتان گفته‎باشند؛ «هیسس! یه‎کم خویشتن‎دار باش» اما هیجان‎های منفی اگر راهی به بیرون باز نکنند، اوضاعِ آن تو حسابی به‎هم‎ریخته می‎شود؛ مثلا خشم‎تان را بعد از گذشت زمانی چندساعته بدون تهدید و خشونت بروز بدهید و احساسی را که تجربه کرده‎اید، آرام و واضح با ضمیر «من» بیان کنید.