بزرگنمايي:

آریا بانو - نوشتن شیوه‌نامه برای پوشش بازیگران در مراسم عمومی؛ شورای سلبریتی‌ها در وزارت ارشاد
٢٠٩
٠
روزنامه شهروند / انگار حاشیه و جنجال قرار نیست دست از سر سینمای ایران بردارد. آن‌ هم حواشی و جنجال‌های خودساخته برای مسائلی که در دنیای سینما اتفاقی عادی به‌شمار می‌آید، اما این‌جا همان مسائل حاشیه می‌شوند و جنجال می‌سازند. جنجال‌هایی که سینمای نحیف ما را نحیف‌تر از پیش هم می‌کند...
داستان مسخره‌باز
همین چند روز پیش زمانی که یکی از بازیگران تلویزیون آماده می‌شد تا خود را به مراسم اکران خصوصی فیلم مسخره‌باز برساند، اگر می‌دانست که با نوع پوشش خود یکی از بزرگترین جنجال‌های چند وقت اخیر سینما را خواهد ساخت، بی‌تردید یا لباسش را عوض می‌کرد یا اصلا به آن مراسم نمی‌رفت. اما او علم آینده‌بینی نمی‌دانست، یا شاید هم متوجه نبود که این‌جا رفتارهای مشابه با توجه به شرایط ممکن است موجب عکس‌العمل‌های متفاوت شود. متین ستوده (که همین روزها سریال فوق‌لیسانسه‌هایش روی آنتن خواهد رفت) بی‌شک فکر کرده بود که ظاهرش تفاوتی با دیگر بازیگران ندارد. اما...
آغاز جنجال
انتشار عکس‌های مراسم اکران مسخره‌باز، متین ستوده را سیبل منتقدانی کرد که انگار تمام عصبانیت‌شان از شرایط جامعه و سینما را می‌خواستند بر سر او خالی کنند. چنین شد که فضای مجازی پر شد از انواع و اقسام اعتراض‌ها و انتقادها. انتقاداتی که طیف‌های مختلفی را شامل بود، یعنی هم کسانی که این پوشش را در تضاد با فضای فرهنگی کشور می‌دانستند به خانم بازیگر اعتراض کردند و هم گروهی که ادعا داشتند اگر مردم عادی چنین پوششی داشته باشند، حتما پلیس به آنها تذکر خواهد داد. انتقادات تا جایی پیش رفت که این بازیگر عمدتا تلویزیونی مجبور به پاسخگویی شد و از منتقدانش عذرخواهی کرد: «قصد نداشتم برخلاف موازین جمهوری اسلامی اقدامی انجام دهم و نمی‌خواستم جلب توجه کنم. قصدم این بود لباسی بپوشم که آراسته باشد؛ اما اگر مردم آن را نپسندیده‌اند، شخصا عذرخواهی می‌کنم.»
ساماندهی سلبریتی‌ها
ماجرا داشت از یادها می‌رفت، مثل تمام حواشی این شکلی دیگر. اما گفته‌های حجت‌الاسلام سیدصادق طباطبایی‌نژاد در یک برنامه تلویزیونی که خبر از تشکیل شورای سلبریتی‌ها در وزارت ارشاد داد، معلوم کرد عزمی جدی برای ساماندهی پوشش چهره‌های هنری در کار است.حجت‌الاسلام طباطبایی‌نژاد با اشاره به این‌که «حضور بازیگران و نحوه پوشش آنها واکنش‌هایی را به دنبال داشته»، گفت: «لازم است با بررسی جدی‌ در این زمینه سازوکار مشخصی برای برخورد با نمایش‌های خصوصی داشته باشیم و از وزیر ارشاد توضیح می‌خواهیم که راهکارهایش برای مقابله با این ناهنجاری‌ها چه خواهد بود.» طباطبایی‌نژاد در پایان یادآور شد: «به‌زودی دعوت‌نامه کمیسیون فرهنگی مجلس به وزیر ارشاد ارسال خواهد شد.»البته خبر دعوت از وزیر ارشاد به مجلس را روز گذشته حجت‌الاسلام احمد سالک، نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس نیز رسانه‌ای کرده بود: «فارغ از وزیر ارشاد ما به نماینده صداوسیما در مجلس هم تذکر دادیم که باید اقدامی جدی انجام دهند. حتما وزیر ارشاد که مسئول مستقیم کنترل این مسائل هستند، باید مورد سوال جدی قرار بگیرند.»خبر تشکیل شورایی برای تصمیم‌گیری درباره ظاهر و پوشش اشخاص بعد از انتشار با واکنش‌های مختلفی مواجه شد. در شرایطی که عده‌ای از این اقدام بشدت حمایت کرده و اظهار داشتند که سینما و تلویزیون ما درحال حاضر نیاز شدیدی به کنترل دارد، بسیاری نیز بودند که این شورا را نوعی بازگشت به دهه ٦٠ و قوانین کنترل‌کننده آن دوران عنوان کردند که فیلم‌ها حتی برای عکس‌ها و پوستر فیلم‌ها و قبل از آن حتی برای حضور بازیگران در فیلم‌ها نیز باید از ارشاد مجوز می‌گرفتند...اما برخی از انتقادات به موارد دیگری اشاره داشتند. طبق نظر بسیاری از آن‌جا که حواشی اخیر را بازیگری ایجاد کرده که عمده حضورش در عرصه بازیگری در حوزه تلویزیون و سریال بوده (جالب این‌که بسیاری از دیگر چهره‌های خبرساز فضای مجازی هم عمدتا بازیگران تلویزیونی هستند) دلیلی ندارد وزیر ارشاد پاسخگوی افعالی باشد که خود نقشی در ایجاد یا توانی برای کنترل‌کردنش ندارد. از نظر این منتقدان اگر قرار باشد وزیر ارشاد برای پاسخگویی درباره این حواشی به مجلس برود، از رئیس سازمان صداوسیما نیز باید چنین دعوتی به ‌عمل آید که بیش از نیمی از حواشی را بازیگرانی ساخته‌اند که کارنامه‌شان مملو از سریال‌های تلویزیونی است. این منتقدان مواردی چون مریم معصومی، ریحانه پارسا و بی‌شمار مورد دیگر را در این زمینه مثال می‌زنند...
پاسخ به انتقادات
وزیر ارشاد خیلی زود پاسخ منتقدان را داد و در جمع خبرنگاران با اشاره به این‌که «کسی از ارشاد برای حضور در اکران‌های خصوصی اجازه نگرفته است»، مراسمی چون اکران‌های خصوصی را «فضاهای غیررسمی» خواند که ارشاد کنترلی روی حضور هنرمندان در آنها ندارد: «این هنرمندان از کسانی هستند که در برنامه‌های تلویزیونی نیز حضور دارند. همچنین فضای آن‌جا، فضای رسمی نبوده که این بازیگران بخواهند از وزارت ارشاد برای حضور اجازه بگیرند.»مسعود نجفی، مدیر روابط ‌عمومی سازمان سینمایی البته پاسخی مفصل‌تر داشت و خبر از «تهیه یک دستورالعمل درخصوص پوشش نامتعارف برخی بازیگران» داد: «طبیعی است که حرکات خلاف عرف پذیرفته نیست و مورد اخیر بیشتر بازیگران مطرح در تلویزیون بودند و سینما هم فرقی نمی‌کند. درحال تهیه دستورالعملی هستیم تا چهره‌های هنری، سینمایی و ورزشی که در برنامه‌های مختلف حضور پیدا می‌کنند، اصول و چارچوب‌ها را رعایت کنند و این دستورالعمل تا هفته آینده نهایی خواهد شد.»مدیر روابط عمومی سازمان سینمایی در ادامه بر اجرای طرح لباسی واحد و رسمی برای چهره‌ها تاکید کرد: «در چند‌سال اخیر جشنواره فجر درخواست ما این بود که عوامل با لباس رسمی حضور پیدا کنند تا هم شأنیت مراسم و هم افراد رعایت شود. اگر به این سمت برویم، اتفاق خوبی رخ خواهد داد.» وعده‌ای که به‌خصوص به‌خاطر تاکید بر «لباس واحد و رسمی» باعث انتقاداتی شده است...
از نگاه طراحان داستان همیشگی
حواشی پررنگ مربوط به لباس و پوشش بازیگران سابقه‌ای چندین ساله در سینمای ما دارد، یعنی درست از زمانی که فضای اجتماعی و فرهنگی کشور در قیاس با اوایل دهه٧٠ رو به تغییر گذاشت، مراسم و جشنواره‌های سینمایی با این موضوع درگیر بوده‌اند که گاه در مواردی مانند جشن خانه سینما یا جشن حافظ در سال‌های انتهایی دهه ٨٠ به دادگاهی‌شدن برگزارکنندگان نیز انجامیده است.بسیاری بر این عقیده‌اند که این حواشی ریشه در پدیده رد کارپت دارد. دنیایی عجیب، جالب و پرحاشیه‌ که باعث می‌شود هنرمند در یک آن، بیش از تمام تلاش‌هایی که در زمان ایفای نقش کرده، دیده شود. در حقیقت کافی است بازیگر دو قدم روی فرش جذاب قرمز راه برود تا ناگهان نگاه‌ رسانه‌ها متوجه او و لباس و ظاهرش شود. می‌گویند این حد توجه به ظواهر خاصیت فرش قرمز است. پدیده‌ای که گروهی آن را با انگ ابزاری برای سرمایه‌داری و غرب‌زدگی زیرسوال می‌برند، اما از نگاه عده‌ای نیز از ملزومات ستاره‌سازی است. از نگاه این گروه حواشی رد کارپت‌ها در سینمای ما ریشه در این دارد که خود ما نیز نمی‌دانیم در پی چه نوع سینمایی هستیم. وقتی بنا بر جلب نظر مخاطب گذاشته می‌شود، ملزومات و قواعدی دارد که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت...
خاص بودن را با عجیب بودن اشتباه گرفته‌اند
اما این‌که چرا برخی از بازیگران روی به پوشش غیرمتعارف می‌آورند، موضوعی است که طلیعه ایمانی؛ طراح لباس که تاکنون چندبار لباس‌های بحث‌انگیزی برای نوید محمدزاده طراحی کرده، آن را به‌واسطه «شخصیت آن بازیگر» می‌داند: «شخصیت بازیگر عامل مهمی در طراحی لباس‌هایش است. همین که محمدزاده با هر طراحی که کار می‌کند، لباس‌های متفاوتی می‌پوشد، یعنی او از طراح چنین چیزی را طلب می‌کند و از این‌که سراغ طرح‌های جسورانه برود، هیچ ابایی ندارد.»
اما مریم بهرمان با اشاره به این‌که «بیشتر هنرمندان ما درست لباس‌پوشیدن را بلد نیستند و با لباسی که باید به کافه رفت یا در میهمانی خودمانی شرکت کرد، در جشنواره حاضر می‌شوند»، به وجه دیگری از ماجرا اشاره می‌کند: «متفاوت و خاص‌بودن خیلی خوب است، اما بعضی‌ها، خاص‌بودن را با عجیب‌وغریب‌بودن اشتباه گرفته‌اند. این را در سبک بعضی از بازیگرانی که حتی سیمرغ گرفته‌اند هم می‌بینیم. لازم نیست همه کت‌وشلوار دامادی بپوشند، اما باید لباس رسمی و متفاوتی بپوشند که در شأن بازیگر باشد.»