آریا بانو - شاید بتوان گفت جوکر که ابرشرور دنیای دی‌سی کامیک محسوب می‌شود، بیشتر از بتمنِ ابرقهرمان در دنیا مشهور است. جوکر، یکی از مهمترین شخصیت‌های شرور دنیای کامیک است و در سینما و تلویزیون، تاریخچه به‌یادماندنی و بزرگی دارد. بازیگران بزرگی، ایفای نقش جوکر را در هالیوود برعهده گرفته‌اند؛ ازجمله «مایکل کیتون»، «جک نیکلسون» و «هث لجر».
برترین‌ها: شاید بتوان گفت جوکر که ابرشرور دنیای دی‌سی کامیک محسوب می‌شود، بیشتر از بتمنِ ابرقهرمان در دنیا مشهور است. جوکر، یکی از مهمترین شخصیت‌های شرور دنیای کامیک است و در سینما و تلویزیون، تاریخچه به‌یادماندنی و بزرگی دارد. بازیگران بزرگی، ایفای نقش جوکر را در هالیوود برعهده گرفته‌اند؛ ازجمله «مایکل کیتون»، «جک نیکلسون» و «هث لجر».
از نقش‌آفرینی جک نیکلسون در نقش دلقک جنایتکار در فیلم «تیم برتون»، بیش از 30 سال می‌گذرد و از نقش‌آفرینی «هث لجر» در فیلم سینمایی «کریستوفر نولان» به‌نام «شوالیه تاریکی» (Dark Knight) نیز نزدیک به یک دهه؛ نقشی که لجر بخاطر آن برنده جایزه اسکار شد، اما متاسفانه پیش از دریافت جایزه، فوت کرد.
اکنون «خوآکین فینیکس»، بازیگری که تاکنون سه بار کاندیدای جایزه اسکار شده، بازی در نقش جوکر را برعهده گرفته است؛ فیلمی با همین نام که به گفته کارگردانش «تاد فیلیپس»، ارتباطی به دنیای دی‌سی ندارد و درمورد داستان جوکر، پیش از تبدیل شدنش به این کاراکتر است. تاد فیلیپس، قبلا سه‌گانه کمدی «خماری» (Hangover) را کارگردانی کرده است. فیلم سینمایی جوکر در تاریخ 4 اکتبر 2019 برای اولین بار با بازیگران معروف، ازجمله «رابرت دنیرو» اکران شد. در این مقاله قصد داریم تا اطلاعاتی درباره این فیلم به شما ارائه دهیم و حواشی آن را نیز بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
اطلاعات کلی
عنوان: جوکر (Joker) تاریخ اکران: 4 اکتبر 2019 بازیگران: خوآکین فینیکس، رابرت دنیرو، ززی بیتز، مارک مارون کارگردان: تاد فیلیپس درجه‌بندی فیلم
کارگردان فیلم سینمایی جوکر، تاد فیلیپس در ماه ژوئن در پاسخ به یکی از کامنت‌های اینستاگرامش اعلام کرد که فیلم دارای رتبه R است، یعنی اینکه افراد زیر 17 سال باید همراه با والدین یا یک بزرگتر، فیلم را تماشا کنند و فیلم، احتمالا حاوی کلمات رکیک، خشونت و نمایش صحنه‌های غیراخلاقی و مصرف مواد مخدر است.
اولین تریلر فیلم
اولین تریلر فیلم سینمایی جوکر در ماه آپریل منتشر شد و از همین تریلر مشخص شد که این جوکر، همان جوکر معروف و همیشگی دنیای دی‌سی کامیک نیست که تماشاچیان و طرفداران انتظار دارند و فیلم بسیار متفاوتی خواهد بود.

پوستر فیلم

یک روز پیش از اینکه اولین تیزر فیلم پخش شود، تاد فیلیپس، تصویری از پوستر فیلم را منتشر کرد. در این پوستر، خوآکین فینیکس، گریم کامل جوکر را داشت و در حال پریدن به هوا بود. جمله‌ای که روی پوستر نقش بسته بود: «چهره‌ای شاد داشته باش».
فیلمبرداری

فیلمبرداری فیلم جوکر در تاریخ سپتامبر 2018 آغاز شد. اولین تصویر غیررسمی از صحنه فیلمبرداری این فیلم نیز کمی پس از آن منتشر شد که در آن، خوآکین فینیکس درحال معاشرت با یک دلقک بود.
سایر عوامل فیلم نیز مانند بازیگران، افراد معروفی در هالیوود هستند، ازجمله فیلمبردار، «لاورنس شر» فیلمبرداری که دستیار سابق تاد فیلیپس نیز بود، «مارک فریدبرگ» (طراح صحنه) و «شاینا مارکوویتز» بازیگردان.
فیلمبرداری فیلم حدود چهارماهه طول کشید و در اوایل ماه دسامبر 2018 پایان یافت. ززی بیتز بازیگر در اینباره می‌گوید که تاد فیلیپس، فیلمنامه جوکر را درحین فیلمبرداری، بازنویسی می‌کرد. علاوه بر این، فینیکس برای بازی در این فیلم، وزن زیادی کم کرد و همین امر باعث شد که فیلمبرداری مجدد صحنه‌ها امکان‌پذیر نباشد، بنابراین عوامل فیلم حتما باید همه‌چیز را طوری تنظیم می‌کردند که اولین برداشت، همان برداشت موردنظر باشد.
بازیگران فیلم
باوجود اینکه در این فیلم به داستان پیش از جوکر شدن کاراکتر اصلی پرداخته شده، اما کاراکتر‌های کودکی «بروس وین» یا همان بتمن و همینطور پیشخدمت خانوادگیشان، «آلفرد پنیورث» نیز در فیلم حضور دارند که نقش‌هایشان را به‌ترتیب، «داگلاس هاج»، بازیگر سریال «داستان عامه‌پسند» (Penny Dreadfull) و «دانته پریرا السون»، بازیگر فیلم سینمایی «تو واقعا هرگز اینجا نبودی» (You Were never really here) ایفا خواهند کرد.
همانطور که پیشتر ذکر کردیم، خوآکین فینیکس، نقش اصلی فیلم را ایفا خواهد کرد. او در جولای 2018 در اینباره گفته است: «بازی در این نقش، احساس خاصی دارد. این فیلم به‌نوعی دنیای خودش را دارد و این امر مرا تاحد زیادی می‌ترساند».

یکی دیگر از مهمترین بازیگران فیلم، رابرت دنیرو است؛ بازیگری که دو بار برنده جایزه اسکار شده و در فیلم جوکر، نقش استندآپ کمدین بسیار قدیمی و معروفی را ایفا می‌کند و یکی از مهمترین عوامل سقوط کاراکتر جوکر به‌شمار می‌آید.

یکی از بازیگران معروفی که قرار بود در این فیلم بازی کند، «الک بالدوین» است؛ بازیگری که یک بار نامزد جایزه اسکار شده و سه بار، جایزه امی را برده است. در ابتدا خبر‌ها حاکی از این بود که الک بالدوین قرار است در نقش «توماس وین»، پدر بتمن ظاهر شود، اما دو روز پس از اعلام این خبر، الک اعلام کرد که به‌دلیل برنامه‌های کاری‌اش نمی‌تواند در فیلم حضور داشته باشد. درعوض، «برت کالن»، بازیگر فیلم‌های «روح‌سوار» (Gost Rider) جایگزین بالدوین شد. شنیده‌ها حاکی از این است که توماس وین، برخلاف کاراکترش در دنیای دی‌سی که یک دکتر ثروتمند نوعدوست بود، بیشتر شبیه به «دونالد ترامپ»، رییس‌جمهور کنونی آمریکا در دهه 80 است، تاجری عامی و سطحی.

ززی بیتز، بازیگر سریال «آتلانتا» (Atlanta) و فیلم سینمایی «ددپول 2» (Deadpool) نیز در ماه جولای به گروه بازیگری فیلم اضافه شد. ززی، نقش مادری تنها را ایفا می‌کند که جوکر به او علاقمند می‌شود. فیلیپس در ماه سپتامبر، تصویری از ززی بیتز در صحنه فیلمبرداری منتشر کرد.

در اواخر ماه جولای نیز مشخص شد که «فرانسس کونروی»، بازیگر سریال «داستان‌های ترسناک آمریکایی» (American horror story) نیز در نقش مادر جوکر ظاهر خواهد شد و «مارک منسون» کمدین نیز نقش استعدادیاب برنامه رابرت دنیرو را ایفا خواهد کرد.
«شی ویگام» و «بیل کمپ» نیز نقش دو پلیس شهر گاتهام (شهری که جوکر در آن زندگی می‌کند) را بازی می‌کنند. شی ویگام در اینباره می‌گوید: «بازی در این فیلم بسیار جالب‌توجه است. من دلم می‌خواهد که چنین تجربه‌ای داشته باشم. برای من این کار مانند یک شغل نیست؛ تجربه‌ای است درباره جوکر و سرگذشتش».

اولین تصاویر منتشرشده از کاراکتر اصلی فیلم

در ماه سپتامبر، اولین تصویر از جوکرِ فیلیپس در اینستاگرام او منتشر شد؛ تصویری از دلقکی با گریم کلاسیک که کاملا با گریم همیشگی کاراکتر جوکر در دنیای دی‌سی متفاوت است. کمی بعد، تاد فیلیپس، اولین تصویر رسمی فینیکس در نقش جوکر را در اینستاگرام منتشر کرد.
داستان فیلم
کمپانی برداران وارنر که کمپانی سازنده فیلم است، پس از شروع فیلمبرداری جوکر در سپتامبر 2018، کمی از داستان فیلم را آشکار کرد. در خلاصه داستان چنین آمده: «داستان درمورد زندگی آرتور فلک است، مردی که جامعه، او را طرد کرده است. فیلم، نه‌تن‌ها مسیر زندگی جوکر را بررسی می‌کند، بلکه درعین حال داستانی هشداردهنده نیز هست».
داستان در دهه 80 در زادگاه بتمن، شهر گاتهام، روی می‌دهد و فیلمنامه‌اش را «فیلیپس و اسکات سیلور»، نویسندگان فیلمنامه «8 مایل» (8 miles) نوشته‌اند. فینیکس در این فیلم، نقش استندآپ کمدینی را ایفا می‌کند که بخاطر بروز مشکلات بسیار، تا سرحد جنون رفته و تبدیل به یک جنایتکار می‌شود. دنیرو و مارون نیز نقش افرادی را ایفا می‌کنند که در تبدیل شدن یک کمدین به یک جنایتکار تاثیرگذارند.
بودجه فیلم
بودجه صرف‌شده برای این فیلم، تنها 55 میلیون دلار است. جوکر تاد فیلیپس، فیلمی کم‌بودجه است. جالب است بدانید که بودجه فیلم سینمایی «مرد مورچه‌ای و زنبورک» (Antman And the Wasp)، 160 میلیون دلار بود. ازطرفی می‌توان گفت که بودجه کم، عاملی مثبت برای سازندگان فیلم است، زیرا باعث می‌شود که بقیه، انتظار کمتری از فیلم داشته باشند.
برای مثال، انتظارات تماشاچیان از فیلم سینمایی «سولو: داستان جنگ ستارگان» (Solo: Star Wars Story) بسیار بالا بود، زیرا 275 میلیون دلار برای ساخت آن هزینه شده بود و این یعنی اینکه فیلم حداقل باید 500 میلیون دلار فروش می‌کرد تا نیمه‌موفق محسوب شود، درصورتی که فروش فیلم در سرتاسر دنیا به 400 میلیون دلار هم نرسید.
مارتین اسکورسیزی هم جزو عوامل فیلم است

یکی از هیجان‌انگیزترین بخش‌های فیلم جوکر این است که «مارتین اسکورسیزی»، کارگردان بزرگ هالیوود، تهیه‌کننده فیلم است. طبق گزارش‌ها، این فیلم بیشتر از اینکه به کامیک‌های دی‌سی شباهت داشته باشد، شبیه به فیلم‌های دهه هشتاد اسکورسیزی، ازجمله «راننده تاکسی» (Taxi Driver)، «گاو خشمگین» (Raging Bull) یا «سلطان کمدی» (King of comedy) است.
البته اسکورسیزی به‌دلیل مشغله زیاد، رسما تهیه‌کنندگی فیلم را برعهده نگرفته، بلکه ازطریق تهیه‌کننده فیلم، «اما تیلینگر کاسکوف» که در فیلم «گرگ وال استریت» (Wolf Of Wallstreet) نیز با او همکار بود، با پروژه در ارتباط است که این امر هم خودش مزیت بزرگی برای عوامل فیلم به‌شمار می‌آید.
آیا جوکر تاد فیلیپس، می‌تواند پاسخ دی‌سی به دنیای سینمایی مارول باشد؟

در تمام این سال‌ها دی‌سی تلاش کرده که فیلمی جدید و متفاوت ارائه دهد تا بلکه پاسخی به فیلم‌های بسیار موفق مارول باشد، اما چندان در این راه موفق نبوده است. فیلم‌های سال‌های اخیر دی‌سی، ازجمله «زن شگفت‌انگیز 2» (Wonder Woman)، «آکوآمن» (Aquaman) و همینطور «بتمن» (Batman) با بازی «بن افلک» موفقیت چندانی در زمینه فروش کسب نکرده‎اند، هرچند که شکست نیز محسوب نمی‌شوند.
گرچه عوامل فیلم اعلام کردند که این جوکر، ارتباط زیادی به دی‌سی نداشته و دنیای مربوط به خودش را دارد، اما از آنجا که حق امتیاز کاراکتر جوکر متعلق به دی‌سی کامیک است، شاید این فیلم بتواند بالاخره پس از گذشت حدود یک دهه از سری سه‌گانه بتمن کریستوفر نولان، دوباره افتخاری برای دی‌سی به‌دست آورد.
گاهی ابرشرور‌ها جالب‌تر از ابرقهرمان‌ها هستند

افراد زیادی عاشق ابرقهرمان‌ها هستند، اما ابرشرور‌ها نیز طرفداران بسیاری دارند. ازآنجا که این فیلم، مشخصا درباره یکی از مهمترین ابرشرور‌های دنیای دی‌سی است، تاد فیلیپس و خوآکین فینیکس، شانس زیادی برای انجام کاری بزرگ و به‌یادماندنی دارند، زیرا باوجود اینکه مارول در این سال‌ها چند قدم از دی‌سی جلوتر بوده، اما در این مورد چندان قوی عمل نکرده است.
دنیای سینمایی مارول در طول ده سال عمرش، ابرشرور‌های زیادی را به دنیا معرفی کرده که برخی از آن‌ها بسیار جالب‌توجه بوده‌اند؛ ازجمله ثانوس (جاش برولین)، اریک کیلمانگر (مایکل بی جوردن)، هلا (کیت بلانشت) و لوکی (تام هیدلستون)؛ اما با این وجود نتوانسته تمام‌وکمال به این شخصیت‌ها بپردازد.
خوآکین فینیکس و اولین تجربه بازی در یک داستان کامیکی

بیش از سه دهه است که خواکین فینیکس، مشغول بازی در دنیای هالیوود است و تاکنون بازی در نقش‌های زیادی را تجربه کرده است. از بازی در فیلم افسانه تاریخی «گلادیاتور» (Gladiator) گرفته تا فیلم رومانتیک «دو عاشق» (Two Lovers)، فیلم ترسناک و تخیلی «نشانه‌ها» (Signs)، درام‎‌هایی همچون «مرشد و مهاجر» (Master) (Migrant) و حتی فیلم کمدی خانوادگی «پدر و مادری» (Prenthood). پس می‌توان گفت که تنها یک نقش باقی مانده که خوآکین ایفا نکرده و آن هم بازی در فیلم کامیک است. اکنون زمان آن رسیده که فینیکس در این زمینه خودی نشان بدهد.
فینیکس، بازیگری است که همیشه خلاف جریان آب شنا می‌کند؛ بنابراین بعید نیست که بازی در نقش یک کاراکتر کامیک را نیز به سبک خود انجام دهد، مثلا به‌جای اینکه در همین آغاز کار، قرارداد بازی در چند فیلم دنباله‌دار و اسپین‌آف (فیلمی که از روی یکی از کاراکتر‌های فرعی فیلمی دیگر ساخته می‌شود) را امضا کند، از کارگردان خواسته که فیلمش هیچ دنباله‌ای نداشته باشد. او معتقد است که آزادی عمل این کار باعث می‌شود که او بتواند کاری جدید و خاص انجام دهد. حال باید ببینیم که او اینبار نیز می‌تواند ثابت کند که یکی از بزرگترین بازیگران آمریکاست یا خیر.
جوکر تاد فیلیپس، جوکر همیشگی و موردانتظار نیست

خوآکین فینیکس در مصاحبه‌ای اعلام کرده که جوکر پیش‌رو، مانند جوکر‌های پیشین، سرشار از صحنه‌های هیجان‌انگیز و جلوه‌های ویژه‌ای که طرفداران مارول و دی‌سی انتظار دارند، نیست. طبق شنیده‌ها خوآکین، چند سال پیش، ایده ساخت چنین فیلمی را مطرح کرد. او در اینباره می‌گوید: «سه یا چهار سال پیش با مدیربرنامه‌هایم تماس گرفتم و گفتم: چطور است که فیلمی کم‌بودجه درباره یکی از کاراکتر‌های دنیای کامیک بسازیم؛ فیلمی درباره سیر زندگی کاراکتر؛ و چه کاراکتری بهتر از یک ابرشرور؟» او می‌گوید که بااین‌وجود به شخصیت جوکر فکر نکرده بود، زیرا فیلم‌های زیادی درباره او ساخته شده بود.
هرچند که مدیربرنامه‌های خوآکین پس از این صحبت‌ها تلاش کرد تا او را متقاعد کند که برادران وارنر را ملاقات کند، اما خوآکین از این ایده منصرف شد. او به‌کلی ماجرا را فراموش کرد، تااینکه درمورد فیلم تاد فیلیپس شنید و باخود فکر کرد که این همان چیزی است که تصور می‌کرد.
هشداری از سوی ارتش آمریکا درمورد اکران فیلم جوکر
یکی از ناامیدکننده‌ترین مسائل درمورد یک فیلم سینمایی این است که پس از اتمام فیلم، زمانی که برای اکران آماده شد، نظرات منفی دریافت کند و عده‌ای آن را خطرناک و غیراخلاقی بدانند؛ اتفاقی که برای فیلم جوکر افتاد؛ تاجایی که ارتش آمریکا درباره اکران آن به مردم هشدار داد.
ارتش آمریکا در این اعلان هشدار به کارکنانش اعلام آماده‌باش داده است. آن‌ها معتقدند که فیلم جوکر، فیلمی خشونت‌آمیز است که خشونت را امری عادی جلوه داده، آن را ستایش می‌کند و مردم را به اعمال خشونت دعوت می‌کند. پس از آن گروهی از مردم نیز نامه‌ای در همین راستا به استودیوی برادران وارنر ارسال کردند. این افراد به تیراندازی جمعی سال 2012 در کلرادوی آمریکا اشاره کردند که در آن شخصی تحت تاثیر فیلم «شوالیه تاریکی برمی‌خیزد» (Dark Knight Rises)، در سینما به سمت مردم شلیک کرد. درمقابل، براداران وارنر نیز سعی کردند که از حساسیت قضیه بکاهند.
آن‌ها اعلام کردند که خط داستانی جوکر بدین صورت که مردم تصور می‌کنند، ترویج‌کننده خشونت نیست. آن‌ها طی نامه‌ای اعلام کردند: «اشتباه نکنید؛ نه شخصیت افسانه‌ای جوکر، نه خود فیلم، به‌هیچ وجه خشونت دنیای واقعی را ستایش نمی‌کنند. هدف فیلم، سازندگان فیلم یا استودیو چنین چیزی نیست. ما نمی‌خواهیم که شخصیت جوکر را تا حد یک قهرمان بالا ببریم».
سخن آخر
با تمام حرف‌وحدیث‌هایی که درمورد فیلم جوکر وجود دارد، باید منتظر شد و فیلم را دید، هرچند که اکران فیلم در سینما‌های آمریکا آغاز شده، اما نسخه بلوری آن برای دانلود، اواخر پاییز به دست مخاطبان خواهد رسید. نظرات منتقدین و تماشاچیان درباره فیلم، بسیار متفاوت است.
برخی آن را درحد شاهکار می‌دانند و بازی خوآکین فینیکس را می‌ستایند و بعضی دیگر نیز ازجمله برخی اعضای آکادمی اسکار، آن را فیلمی ضداخلاقی می‌دانند که لایق نامزدی اسکار نیست. درهرصورت نمی‌توان از روی نظرات به نتیجه قطعی رسید، بنابراین باید تا لحظه دیدن فیلم صبر کرد.
منابع: mensjournal, looper, digitaltrends
شایسته عسگریان