بزرگنمايي:

آریا بانو - زینب زنی 28 ساله و مادر سه فرزند، همسرش خرده فروش مواد مخدر است و اکنون در زندان به سر می برد و چرخ زندگی او و کودکان خردسالش بدون کمک و یاری همسایگان لنگ می زند.

به گزارش بانو نیوز ، زینب می‌گوید از کمیته امداد مستمری ماهیانه دریافت می‌کند، اما همیشه کم می‌آورد و با اینکه لباس‌های استفاده شده فرزندان کوچک همسایگان را به فرزندانش می‌پوشاند بازهم در تأمین مایحتاج ضروری زندگی کم می‌آورد.
این زن سرپرست خانوار می‌گوید، برای خوراک و غذای بچه‌ها را نیز معمولاً افرادی که از وضع ما خبر دارند تامین می‌کنند، ولی پیش هم می‌آید که چیزی برای درست کردن ندارم و به افرادی که از حال ما خبر دارند می‌سپارم وقتی مرغ برای خودشان می خرند روده‌ها و چربی‌های اضافه آنها را برایم کنار بگذارند تا تمیزشان کنم و برای یک وعده بچه‌ها استفاده کنم.
فاطمه زنی دیگر که سرپرست خانوار است هم می‌گوید همسرش از کارافتاده می‌باشد برای همین خودش کارگری و نظافت می‌کند و در کنارش با اینکه از بهزیستی و کمیته امداد مستمری دریافت می‌کند اما کفاف زندگی را نمی‌دهد و البته آنقدر مناعت طبع دارد که برایش سخت‌ترین کار ممکن درخواست مستقیم کمک از دیگران است.
می‌گوید لاجرم، فقط اقوام و همسایگانی که از سختی‌های زندگی ام خبر دارند کمک‌هایی می‌کنند اما با این لطف آنها ولی باز بسیار در زندگی پیش آمده که درمانده یک ساعت و یک روز و یک ماه بعد کودکانم هستم.
محبوبه زنی 50 ساله که در جوانی همسرش را از دست می‌دهد و خود به تنهایی بچه‌هایش را که هفت دختر و سه پسر بودند بزرگ کرده است، اکنون نیز مسئولیت پسر 6 ساله فرزند بزرگش که مادر و پدر را بر اثر بیماری از دست داده را بر عهده دارد.
می‌گوید: طعم تلخ تنگدستی را خوب می‌شناسد و گویی این طعم را نوادگانش هم باید به ارث ببرند خودش توان کار ندارد و تنها دارایی که به آن امید دارد کمک دیگران و اندک مستمری است که از نهادهای حمایتی می‌گیرد.
کبری می‌گوید یک روز دیدم یکی از همسایه‌ها مقدار زیادی پای مرغ بیرون کنار زباله‌ها گذاشته ، خجالت می‌کشیدم ولی در دل دوست داشتم می‌رفتم و آنها را جمع می‌کردم و می‌شستم تا برای نوه ام غذایی درست می‌کردم.
به نظر می‌رسد زنان سرپرست خانواری که مسئولیت نگهداری از فرزندانشان را هم دارند درمانده پیچ و خم مشکلات سخت و نفس گیر اقتصادی هستند و در کنار آن همان مشکلات معیشتی ناگفته و مشکلاتی در عرصه امورات اجتماعی متوجه آنها است.
شناسایی حدود چهار میلیون زن سرپرست خانوار در کشور
بنا بر گفته فاطمه ذوالقدر عضو کمیسیون زنان مجلس شورای اسلامی و اعلام معاونت زنان ریاست جمهوری تعداد زنان سرپرست خانوار به بیش از سه میلیون و 600 هزار نفر می‌رسد که این میزان روند رو به رشدی دارد که از جمله علل افزایش آن می‌توان به طلاق، تصادفات، از کار افتادگی همسر، زندان و اعتیاد را نام برد.
بنا بر گفته همین عضو فراکسیون زنان مجلس میزان سه هزار میلیارد ریال به بیمه زنان سرپرست خانوار و بد سرپرست در بودجه سال 98 اختصاص یافته است.
اقدامات دولت و زنان سرپرست خانوار
بنا بر گفته معصومه ابتکار معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، زنان سرپرست خانوار دارای مشکلات جدی هستند به همین دلیل باید برای رفع این مشکلات اقداماتی انجام داد چون اگر توانمندسازی این بانوان انجام شود، به طور یقین در تحکیم بنیان خانواده آنها تأثیرگذاری بیشتری دارد؛ هم می‌توان زمینه اشتغال آنها را فراهم کرد هم در کنار خانواده‌هایشان زندگی بهتری را بگذرانند.
به گفته ابتکار، طرح توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار در سکونتگاه‌های غیررسمی پیرو تفاهم نامه سه جانبه همکاری معاونت امور زنان و خانواده، شورای اجتماعی کشور و سازمان فنی حرفه‌ای با هدف ایجاد کسب و کار پایدار برای زنان و بهبود وضعیت اقتصادی و معیشت زنان سرپرست خانوار و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، در 10 استان آذربایجان غربی، لرستان، کردستان، کرمان، کرمانشاه، هرمزگان، خوزستان، البرز، فارس و سیستان و بلوچستان آغاز شده است.
شناسایی بیش از 22 هزار زن سرپرست خانوار در همدان
در استان همدان نیز بنا بر گفته ربیعه علیمحمدی تا کنون بالغ بر 22 هزار زن سرپرست خانوار که تعدا بالایی از ان‌ها زیر 55 سال هستند در استان شناسایی شده که توانمندسازی آنها یکی از برنامه‌های دولت قرار دارد و اقدامات خوبی در این رابطه انجام شده است.
وی افزود: یکی از این موضوعات توانمندسازی اقتصادی زنان با تأکید بر بانوان سرپرست خانوار است که این افراد علاوه بر مسئولیت مادری، وظیفه سنگین‌تر اداره خانواده را نیز بر عهده دارند و ممکن است تحت پوشش سازمان‌های حمایتی هم نبوده و مجبور به اداره معیشت خانواده نیز باشند.
وی گفت: زنان سرپرست خانوار به واسطه اینکه در فقر اقتصادی به سر می‌برند در معرض بسیاری از آسیب‌های اجتماعی نیز قرار دارند و به همین دلیل معاونت زنان ریاست جمهوری بحث توانمندسازی اقتصادی آنان را در دستورکار خود قرار داده است.
تحت پوشش بودن 31 هزار و 256 زن سرپرست خانوار در کمیته امداد
معاون حمایت کمیته امداد امام (ره) استان همدان با اعلام اینکه در حال حاضر 47 هزار و 179 خانوار در همدان کمک معیشت‌بگیر کمیته امداد امام (ره) استان هستند، افزود: 55 هزار و 27 خانوار با جمعیت 101 هزار و 279 نفر در استان همدان تحت حمایت کمیته امداد امام (ره) هستند که از این تعداد 31 هزار و 256 خانوار دارای سرپرست زن هستند.
علی بحیرایی افزود: از تعداد خانوارهایی که دارای سرپرست زن هستند 22 هزار و 160 خانوار به دلیل فوت سرپرست و 80 خانوار به دلیل متارکه تحت حمایت این نهاد قرار گرفتند و از ابتدای سال جاری 46 میلیارد و 285 میلیون تومان به‌حساب آنان واریز شده است.
وی با تاکید بر اینکه زنان سرپرست خانوار دارای فرزند مسئولیت اقتصادی و تربیتی مهمی برعهده دارند، گفت: در برنامه حمایتی کمیته امداد فرزندان مورد توجه قرار دارند و از مزایای پرداخت کمک هزینه تحصیلی، خدمات فرهنگی، تأمین جهیزیه، درمان و طرح اکرام ایتام استفاده می‌کنند.
افزایش طلاق و افزایش بار سازمان‌های حمایتی
یک روان‌شناس نیز در این خصوص گفت: آنچه که مسلم است و شواهد نشان می‌دهد که میزان طلاق در کل جامعه رو به افزایش است و متعاقب آن تعداد زنان جوانی که بر اثر طلاق به بهزیستی مراجعه می‌کنند بیشتر خواهد شد.
مریم رفیعی، اضافه کرد: بیشتر زنانی که طلاق می‌گیرند در رده سنی جوان قرار دارند که این افراد بیشتر در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار دارند.
وی گفت: مساله زنان جوانی که بر اثر طلاق تنها می‌شوند با توجه به اینکه آنها ممکن است دارای فرزندانی نیز باشند باید به صورت کلان در جامعه دیده شوند و در راستای رفع مشکلات مالی، مسکن و مشکلات اجتماعی آنها تلاش شود.
زنان سرپرست خانوار و
بی سرپرست در خلع قانونی
وی تاکید کرد: قانون در خصوص زنان بی سرپرست یا زنان سرپرست خانوار یا مسکوت یا اینکه خیلی ضعیف است چون وضعیت جنسیتی مجلس از ابتدا تا کنون بگونه ای بوده است که زنان حضور کمتری در آن داشته‌اند و طبیعتاً جنسی از غیر زن در بسیاری موارد نمی‌تواند درک جامع و کاملی از مسائل و مشکلات حوزه زنان داشته باشد.
وی با تاکید بر اینکه قانون در بلند مدت تا کنون در مسائل زنان ضعیف عمل کرده است، اظهارداشت: زن بی سرپرست و به عبارتی دیگر زنی که سرپرست خانوار است جز نیروی کار دیده نمی‌شود و اینکه حوزه آموزش آنها بر عهده چه نهادی است نیز مسائلی هستند که بصورت واضح و مشخص تعریف نشده‌اند.
وی با بیان اینکه زنان بی سرپرست در سازمان‌های حمایتی از جمله بیمه‌ها دیده نشده‌اند اضافه کرد: سازمان‌های حمایتی همچون بیمه و تأمین اجتماعی رویکردی مشخص در مورد این زنان ندارد و در افکار عمومی با گفتن عنوان زنان بی سرپرست یا سرپرست خانوار ذهن‌ها به سمت نهادهای حمایتی همچون کمیته امداد و بهزیستی می‌رود.
رفیعی ادامه داد: این نوع تفکر بیانگر این است که نگاه غالب به زنان سرپرست خانوار در بهترین حالت نگاهی توأم با اینکه زنی بیوه و ضعیف و ناتوان که باید به او کمک کرد و این کمک صدقه‌ای با نگاه مدرن به زن که می‌تواند فارغ از وابستگی به سرپرست بعنوان نیروی کار توانمند دیده شود متناقض است.
وی یادآور شد: در مجموع اینکه در نگاه سنتی که به زنان وجود دارد چشم اندازی جامع برای آنها وجود ندارد و این مشل در برنامه‌های چندگانه توسعه هم در این حوزه نقشی مشخص برای زنان بی سرپرست و یا سرپرست خانوار بطور دقیق و واضح تعریف نشده است که این مساله خود جای نقد و بررسی دارد.
این فعال حوزه زنان، بیان کرد: زن در دیدگاه مدرن از آنچنان اصالتی برخوردار است که بدون مرد هم می‌تواند هویت اقتصادی و اجتماعی داشته باشد و می‌تواند بدون نیاز به سرپرست هم زندگی کند در حالی که در نگاه سنتی زن وابسته و قائم به سرپرست است و اگر سرپرست خود را به هر دلیلی از دست بدهد موجودی ناکارآمد و ضعیف در جامعه معرفی می‌شود که می‌تواند درگیر بحران‌های اجتماعی نیز شود.
انتهای متن/*