بزرگنمايي:

آریا بانو -
دکتر سلام/ شاید بینایی‌تان در خطر باشد
٣٣
٠
سلامانه / با افزایش سن، پلک‌ها حالت افتاده پیدا می‌کنند و بافت‌های اطراف چشم به طور طبیعی شل می‌شوند؛ اما این یک پروسه‌ی تدریجی است نه ناگهانی. اگر یکی از پلک‌هایتان ناگهان افتاد باید به اورژانس مراجعه کنید چون می‌تواند علامت سکته مغزی، یک بیماری عضلانی و یا یک مشکل عصبی باشد.
بیشتر ما، به راحتی، چشم‌هایمان را نادیده می‌گیریم در حالی که چشم‌های ما کمکمان می‌کنند دنیا را ببینیم. اما زمانی که یکی از چشم‌ها یا هر دو چشم به دردسر می‌افتند، تمام توجه ما را به خود معطوف می‌کنند. از کجا باید بدانیم کدام مشکل چشم مسئله‌ی مهمی نیست و کدام مشکل را باید جدی بگیریم؟
چشم درد
چشم‌درد واضح‌ترین علامت مشکل چشمی است که نباید آن را دست‌کم بگیرید. اگر مشغول کارهای عادی‌تان هستید و چشمتان ناگهان دردناک می‌شود باید به آن توجه کنید. اگر چشم درد ناگهان شروع شود، شدید باشد و بیش از یکی دو دقیقه طول بکشد باید هر چه زودتر به متخصص چشم مراجعه کنید. درد یکی از راه‌هایی است که چشمتان به شما هشدار می‌دهد دچار عفونت یا التهابی شده است؛ اما حتی اگر می‌توانید درد چشمتان را به یک آسیب مرتبط بدانید باز هم باید جهت بررسی به پزشک مراجعه کنید. خود فرد معمولاً نمی‌تواند میزان آسیب وارد به چشمش را ارزیابی کند و همیشه این خود ِ آسیب نیست که چشم را به دردسر می‌اندازد بلکه التهاب، خونریزی و عفونت ناشی از آسیب می‌تواند مسئله‌ی جدی‌تری باشد.
تاری دید
شایع‌ترین علت تاری دید، کافی نبودن مایع روان کننده در کره‌ی چشم است. به این عارضه «خشکی چشم» گفته می‌شود و می‌تواند نتیجه‌ی مصرف برخی از داروها مانند آنتی‌هیستامین‌ها و یا ناشی از عوامل محیطی مانند باد یا دود و یا حتی استفاده از لنزهای تماسی به مدت طولانی باشد.
زنان باردار نیز معمولاً دچار خشکی چشم می‌شوند که علت آن تغییرات هورمونی است که بر کیفیت تولید اشک در چشم‌ها اثر می‌گذارد. همیشه هرگونه تغییر در بینایی حین بارداری را به پزشکتان اطلاع دهید زیرا می‌تواند نشان‌دهنده‌ی دیابت بارداری یا فشارخون بالا باشد. اما اگر باردار نیستید، می‌توانید با استفاده از اشک مصنوعی مشکل خود را رفع کنید. اگر اشک مصنوعی کمکی به شما نکرد، به متخصص چشم مراجعه کنید.
شاید هم تاری دیدتان به این علت باشد که نیاز به استفاده از عینک طبی دارید؛ اما به هر حال باید احتمال بیماری‌های چشم را نیز بررسی کنید. اگر تاری دیدتان ناگهانی شروع شد یا در عرض چند دقیقه یا چند ساعت دچار افت شدید در بینایی شدید باید به اورژانس مراجعه کنید، چون ممکن است این حالت‌ها به مشکلات جدی مانند التهاب عصب بینایی یا فشارخون بسیار بالا در اطراف مغز و نخاع مربوط باشند که می‌توانند مشکلات بینایی ایجاد کنند.
احساس سوزش یا زبری در چشم
کمبود خواب، دود در اطراف، آلرژی‌ها و یا خشکی چشم می‌تواند گاهی باعث احساس سوزش یا زبری در چشم‌ها شود. اشک مصنوعی می‌تواند این احساس را تسکین بدهد؛ اما اگر شک دارید شیء خارجی در چشمتان رفته و باعث تحریک شده به پزشک مراجعه کنید.
گاهی غدد چربی پای مژه‌ها مسدود می‌شوند و گاهی مایت‌ها در این احساس ناخوشایند نقش دارند. مایت‌ها این موجودات میکروسکوپی در اطراف فولیکول‌های مژه زندگی می‌کنند و از سلول‌های مرده‌ی پوست و چربی‌های تجمع یافته تغذیه می‌کنند. هر چند مایت‌ها طبیعی‌اند و معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کنند اما اگر زیاد شوند گاهی می‌توانند مشکلاتی برای چشم ایجاد نمایند. یک راهکار مفید خانگی این است که تکه پارچه‌ی تمیزی را به آب داغ آغشته کرده، بچلانید و پنج دقیقه روی پلکتان نگه دارید (با چشم بسته) تا غدد چربی مسدود شده باز شوند.
اگر تردید دارید مایت‌ها علت سوزش چشم‌هایتان هستند می‌توانید با فوم پاک کننده حاوی عصاره درخت چای پلکتان را ماساژ بدهید و سپس به آرامی بشویید. همیشه قبل از استفاده از هر گیاهی اول آن را تست کنید که مطمئن شوید به آن حساسیت ندارید. راهکارهای گفته شده را هر روز به مدت چند هفته انجام دهید تا نتیجه بگیرید. اگر بعد از چند هفته احساس سوزش و زبری در چشمتان همچنان ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید. سوزش چشم می‌تواند نوعی آفتاب‌سوختگی در نتیجه‌ی قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراءبنفش خورشید و یا منابع نوری مصنوعی مانند لامپ‌های برنزه باشد. از دیگر دلایل سوزش چشم‌ها می‌تواند برف‌کوری یا فوتوکراتیت باشد که باعث آسیب دیدن چشم‌هایتان می‌شود.
قرمزی چشم
محرک‌هایی که در بالا گفتیم باعث خشکی و سوزش چشم می‌شوند می‌توانند باعث قرمزی چشم نیز بشوند؛ زیرا رگ‌های خونی چشم را گشاد و قابل رویت‌تر می‌کنند. اگر چشم‌هایتان قرمز شده‌اند اما احساس بدی ندارید و بینایی‌تان مانند معمول است می‌توانید با اشک مصنوعی قرمزی را کاهش دهید.
قرمزی چشم زمانی چشمگیرتر به نظر می‌رسد که یکی از رگ‌های ریز خونی در چشم پاره شود و لکه‌ی خون در چشم ایجاد کند. این علامت، هشداردهنده به نظر می‌رسد؛ اما جای نگرانی ندارد چون صرفاً شبیه کبودی است. اما اگر قرمزی چشم با درد، سوزش، تارید دید، ترشح و یا هرگونه علامت جدید دیگر همراه باشد باید به پزشک مراجعه کنید چون احتمال ورم ملتحمه یا چشم صورتی مطرح است.
دوبینی
اگر دوبینی‌تان با بستن یکی از چشم‌ها برطرف شود می‌تواند نتیجه‌ی یک مشکل نورولوژیکی باشد و باید به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید. اگر بستن یکی از چشم‌ها مشکل دوبینی‌تان را برطرف نکرد احتمالاً نتیجه‌ی خشکی چشم یا آب مروارید است و باید به پزشک مراجعه کنید و نیازی به اقدام اورژانسی نیست.
افتادگی پلک
با افزایش سن، پلک‌ها حالت افتاده پیدا می‌کنند و بافت‌های اطراف چشم به طور طبیعی شل می‌شوند اما این یک پروسه‌ی تدریجی است نه ناگهانی. اگر یکی از پلک‌هایتان ناگهان افتاد باید به اورژانس مراجعه کنید چون می‌تواند علامت سکته مغزی، یک بیماری عضلانی و یا یک مشکل عصبی باشد.
بزرگ شدن یکی از مردمک‌ها
حتماً می‌دانید که وقتی محیطتان روشن است مردمک چشم‌ها جمع می‌شوند و وقتی نور کم است مردمک‌ها گشاد می‌شوند. مردمک‌های چشم همیشه، چه در روشنایی و چه در تاریکی، باید با هم متقارن باشند. اگر یکی از مردمک‌هایتان ناگهان بزرگ‌تر از آن دیگری شد باید به اورژانس مراجعه کنید چون می‌تواند علامت آنوریسم یا یک مشکل مغزی دیگر باشد.
مگس پران همراه با نورهای درخشان
مگس پران چشم چیزی است که خیلی‌ها تجربه می‌کنند و مشکل خاصی نیست و نتیجه‌ی تغییرات مرتبط با سن است؛ اما اگر ناگهان متوجه مگس‌های پرانی در چشمتان شدید که با تجربیات قبلی‌تان تفاوت داشتند، مخصوصاً اگر با نورهای درخشان یا تاری دید همراه بود، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است شبکیه چشمتان پاره شده باشد. بیشتر وقت‌ها پارگی شبکیه خود به خودی بوده و در اثر آسیب یا ضربه نیست.
جرقه در چشم
همان‌طور که در بالا ذکر شد دیدن جرقه نور می‌تواند نشانه جداشدگی یا پارگی شبکیه چشم باشد و اگر به سرعت درمان نشود، می‌تواند منجر به کوری شود. بسته به محل و اندازه پارگی، پزشکتان ممکن است آن را با لیزر یا فریز درمان کند.
در نهایت این که حتی اگر هرگز علائمی مانند آنچه در بالا ذکر شد را تجربه نکرده‌اید، برای مراقبت از چشمانتان بنا بر توصیه‌ی متخصصان تا قبل از 40 سالگی برای معاینه به چشم‌پزشک مراجعه کنید و بعد از آن هم باید هر دو تا چهار سال یک بار معاینه چشم انجام دهید.
اگر مبتلا به دیابت، فشارخون بالا، کلسترول بالا یا سایر مشکلات بهداشتی هستید، باید مراجعات بیشتری به چشم‌پزشک داشته باشید. چشم‌پزشک می‌تواند سلامت چشم و کیفیت بینایی‌تان را بررسی کند و اگر مشکلات سلامتی دیگری وجود داشته باشد، آن را تشخیص دهد.