بزرگنمايي:

آریا بانو -
وقتی غذا روح خانواده را سیر می کند
٠
٠
خراسان / آشپزی در خانه شاید یکی از روتین‌ترین فعالیت‌های زنان در خانواده باشد اما این فعالیت چه تاثیری بر روان اعضای خانواده دارد؟
قدیمی‌ها می‌‌گفتند: «اجاق خانه، گرمای خانه»، انگاری اجاق خانه روشن نباشد، خانه یخ می‌زند. اما آیا واقعا خانه یخ می زند؟ مشاوران خانواده می‌گویند غذای خانه فقط شکم اهل خانه را سیر نمی‌کند. غذا به روح و روان‌شان هم می‌رسد. توی دل‌شان ذوق می‌کنند که کسی برایشان وقت می گذارد و چیز خوشمزه‌ای درست می‌کند. بچه مدرسه‌ای‌ها پز دستپخت مادرشان را توی مدرسه می‌دهند. مردها بوی قرمه‌سبزی همسرشان را از دم در ورودی ساختمان تشخیص می‌دهند و پله‌ها را دوتا یکی بالا می‌روند. اما آیا می‌شود به این فعالیت روزمره طور دیگر نگاه کرد که دیگر برای خانم‌ها تکرارى نباشد؟ فارس، سراغ «سجاد کریمان مجد»، مشاور خانواده و عضو مرکز مطالعات پیشرفته سلامت روان آلمان رفته و درباره این فعالیت مهم روزانه و تاثیر آن بر خانواده با او گپ جالبی داشته است.
آیا آشپزی یک وظیفه زنانه است؟
آشپزی گاهی می‌تواند به یک فعالیت مشترک تبدیل شود؛ یعنی آقا یا فرزندان خانواده در تهیه غذا به مادر و خانم خانه کمک کنند. خود این موضوع یکی از تکنیک‌های روان شناسی است. تکنیک فعالیت مشترک. اگر ما آشپزی را موقعیتی ببینیم که می‌تواند منجر به یک فعالیت مشترک در خانه شود، فرصت بسیار مناسبی برای ترمیم روابط آسیب دیده میان زوج‌‌هاست. در ضمن بسیاری از زنان در موضوع آشپزی می‌گویند ما دوست نداریم این کار را انجام دهیم. گاهی بحث بر سر دوست داشتن و دوست نداشتن است که باید قبل از این‌که وارد زندگی مشترک شویم درباره‌اش حرف بزنیم. متعاقبا یک آقا هم می‌تواند بگوید من از این که زباله دم در بگذارم، بدم می‌آید یا دوست ندارم پرده‌های خانه را نصب کنم. باید بدانیم یک سری مسائل عرفی از پیش تعیین شده در زندگی مشترک وجود دارد و هرکس وقتی چیزی را دوست ندارد باید قبل از وارد شدن به زندگی مشترک آن را بیان کند اما چرا به طور عرف مسئولیت آشپزی به عهده خانم‌هاست؟ شاید در فضای خانه حوصله و صبوری خانم‌ها به سبب ویژگی‌های زنانه‌ای که دارند، بیشتر از آقایان است. اگر عمومیت شغلی آقایان نسبت به خانم‌ها را لحاظ کنیم، شاهد این هستیم که تعداد زیادی از خانم‌ها خانه دار هستند و همین باعث شده مسئولیت آشپزی به اصطلاح به سمت خانم‌ها غش کند وگرنه هیچ دستورالعمل شرعی و روان شناسی وجود ندارد که حتما باید خانم‌ها آشپزی کنند.
آشپزی تنها سیر کردن جسم اعضای خانواده نیست
آشپزی رزق دادن دست اعضای خانواده‌ است. حاج اسماعیل دولابی رحمت‌ا... علیه همیشه می‌گفت من اگر می‌خواستم شغلی را انتخاب کنم که خیلی دوستش داشته باشم نانوا می‌شدم. چون نان به دست مردم دادن، یک جورهایی رزق دادن دست مردم است. آشپزی کردن یک جور تغذیه کردن جسم و روان اعضای خانواده‌ است. یک خانم وقتی قرمه سبزی درست می‌کند یا آبگوشتی بار می‌گذارد شاید در ظاهر به نظر برسد که دارد جسم اعضای خانواده را سیر می‌کند اما از بعد روانی ماجرا نباید غافل شد. آشپزی دو بُعد دارد که بُعد روانی آن موضوع صحبت ماست. بُعد روانی آشپزی را باید از دو منظر بررسی کرد، اتفاقی که برای مادر در خصوص آشپزی برای اعضای خانواده می‌‌افتد و اتفاقی که برای اعضای خانواده در خصوص آشپزی مادر می‌افتد.
آشپزی مادر، نقش او را در خانه پررنگ‌تر می‌کند
در منظر اول می‌توان گفت وقتی من در جریان زندگی خودم به عنوان یک مادر نسبت به اعضای خانواده احساس وظیفه دارم و در همین راستا برایشان کاری انجام می‌دهم، ناخودآگاه یک گام از نظر عاطفی به آن‌ها نزدیک‌تر می‌شوم. به طور مثال در تربیت فرزند، ما می‌گوییم بخشی از وظایف یک کودک حتما باید به والد همجنس اش سپرده شود. به طور مثال یک کودک سه ونیم‌ساله باید با والد همجنس اش حمام کند. یک دلیلش تربیت جنسی و مراقبت از حیا و عفاف کودک است. دلیل دیگر این است که وقتی یک پدر پسرش را به حمام می‌برد، وظیفه استحمام را به عهده می‌گیرد. این به لحاظ عاطفی یک گام پدر را به پسرش نزدیک‌تر می‌کند، پسرش نقش پدری را کاملا درک می‌کند و رابطه پدر و پسر صمیمی‌تر می‌شود. همین موضوع برای مادر در آشپزی رخ می‌دهد و نقش او را در خانه پررنگ‌تر می‌کند. مادر در مسائل بسیار مختلفی نقش تعیین کننده‌ای برای فرزندانش دارد اما در آن موارد مانند آشپزی ارتباط مستقیم ندارند. مثلا مرتب کردن خانه را بسیاری از مادران انجام می‌دهند اما بچه شاید کمتر درکش کند در صورتی که آشپزی کردن و غذا دادن به کودک تاثیرگذاری حداکثری روی او دارد.
آشپزی، سبب دیده شدن زن در خانه می‌شود
هرکسی در زندگی نیاز به دیده شدن دارد. آشپزی بستر مناسبی برای دیده شدن و رفتاری است که یک زن به صورت روزانه می‌تواند با خوب کردن حال جسمی و روانی اعضای خانواده با آن دیده شود. البته این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که این رفتار زن در خانه دیده شود. بقیه اعضای خانواده نیز باید از این فرصتی که به مادر خانواده اجازه دیده شدن می‌دهد، استقبال کنند تا از آن برای بهتر شدن ارتباط اعضای خانواده استفاده شود. وقتی مادر آشپزی می‌کند و پدر خانواده با جمله زیباتری معنای بهتری به احساس خودش می‌دهد و به طور مثال می‌گوید:«وای چه غذای خوشمزه‌ای درست کردی» شما نمی‌دانید این جمله چه ولوله‌ای در درون یک زن به پا می‌کند.
آشپزی فرصتی برای بروز هنرهای زنانه است
خانم‌ها به طور معمول زیباشناسی بیشتر و بهتری نسبت به آقایان دارند. آشپزی موقعیت و فرصت مناسبی برای تخلیه و به نمایش گذاشتن این هنر است. به طور مثال یک مادر می‌تواند با هنرش زندگی را برای بچه‌هایش زیباتر کند. سالادی درست کند که زیبا تزیین شده ‌است، برنج و سوپی را در سفره‌اش بگذارد که هنرمندانه طراحی شده‌ است و آشپزی را موقعیتی برای ابراز هنرهایش بداند که زندگی را برای سایر افراد خانواده و مهم‌تر از همه خودش لذت‌بخش می‌کند.
رونق نداشتن آشپزی در خانه دردسرساز می‌شود؟
در جلسات مشاوره هیچ‌گاه خود ما به عنوان مشاور به این موضوع به طورمستقیم اشاره نمی‌کنیم، مگر زمانی که خود زوج‌ها درباره آن حرف بزنند یا گلایه‌ای کنند. گاهی اوقات از زبان یک آقا این گلایه را می‌شنویم که ما در خانه‌مان یک وعده غذای گرم نداریم که بخوریم. آن وقت ما متوجه می‌شویم این زندگی، زندگی گرمی نیست. خانمی که برای این موضوع وقت نمی‌گذارد ممکن است برای احساس آرامش دادن به همسرش هم وقت نگذارد. او برای تامین نیاز عاطفی فرزندانش هم وقت نمی‌گذارد و این مسئله می‌تواند دردسرساز شود.