بزرگنمايي:

آریا بانو -
خاطره‌انگیزترین سریال‌های ماه محرم کدامند؟
٠
٠
ایلنا / در این مطلب به معرفی آثاری پرداختیم که در ماه محرم از تلویزیون پخش شده و با استقبال خوبی از سوی مردم مواجه بوده است.
هرساله با آغاز ماه محرم، تلویزیون تدارک ویژه‌ای برای مخاطبان خود در نظر گرفته و با ساخت مجموعه‌های نمایشی تازه سعی در زنده نگه داشتن آیین این ماه در رسانه ملی دارد با این وجود هنوز نمی‌توان گفت که تلویزیون به اندازه کافی مجموعه‌های نمایشی قابل توجه برای ماه محرم تولید کرده، به نوعی هنوز در این زمینه دستش خالی است.
حتی اگر همین حالا به اکثر ما بگویند مجموعه‌های نمایشی سیما که مختص به ماه محرم بوده را نام ببرید، به جز یکی دو اثر معروف تلویزیون که گاهی هنوز هم بازپخش می‌شوند، سریال دیگری به خاطر نمی‌آوریم.
با توجه به آغاز ماه محرم برای یادآوری آثار شاخص این ماه که همچنان در ذهن‌ها زنده است، به مرور آثار فراموش نشدنی تلویزیون در محرم پرداخته‌ایم.
روایت عشق، اولین سریال عاشورایی تلویزیون در بعد از انقلاب
روایت عشق مجموعه‌ای تلویزیونی به کارگردانی علاءالدین رحیمی و زنده‌یاد انوشیروان ارجمند، محصول سال 1364 است. این سریال در دهه 60 از شبکه یک سیما به نمایش درآمد و تا سال‌های سال همزمان با ایام محرم بازپخش می‌شد.
در واقع می‌توان این مجموعه را اولین سریال تلویزیونی معرفی کرد که تلویزیون بعد از انقلاب درباره حوادث قیام عاشورا ساخته است.
روایت عشق در کنار روایت حوادث کوفه تا پیش از قیام عاشورا، حرکت کاروان امام حسین(ع) به سمت کربلا و فجایع روز عاشورا را به تناسب بضاعت آن روزها در قالب تلویزیون به تصویر درآورد.
زنده‌یاد انوشیروان ارجمند، روانشاد مهین دیهیم، علی اوسیوند از جمله بازیگرانی هستند که در این سریال به ایفای نقش پرداختند.
شب دهم، تاریخ سازی برای تولید سریال در ماه محرم
با گذشت سال‌ها از اولین پخش مجموعه «شب دهم» این سریال همچنان یکی از پرطرفدارترین مجموعه‌های نمایشی تلویزیون و البته حسن فتحی به شمار می‌آید.
«شب دهم» به کارگردانی حسن فتحی در ماه محرم سال 1380 که همزمان با نوروز بود، روی آنتن رفت.
در این مجموعه، یک جوان لوطی با نام حیدر (حسین یاری) در تهران قدیم عاشق شاهزاده‌ای قجری می‌شود. شاهزاده خانم بعد از اصرارهای حیدر برای ازدواج شرط می‌گذارد که او 10 شب تعزیه در زمان حکومت نظامی رضاخان برگزار کند.
شرط «فخرالزمان» برای ازدواج با حیدر یعنی اجرای 10 شب تعزیه در دهه اول محرم آن هم در شرایطی که دستگاه حکومتی اجرای تعزیه را ممنوع کرده، آغاز ماجرایی است که 10 شب بیننده را با سریال فتحی همراه می‌کند.
به نوعی می‌توان «شب دهم» را به عنوان سریالی معرفی کرد که پایه‌گذار سریال‌سازی ویژه محرم برای تلویزیون شده است. چراکه هنوز با گذشت نزدیک به 18 سال،‌ این مجموعه جز چند سریال برتر سیما به شمار می‌آید.
البته لازم است بدانید که «شب دهم» اولین سریال ماه محرمی تلویزیون نبوده و دو دهه قبل‌تر از آن «روایت عشق» با رویکردی تاریخی، گریزی به واقعه کربلا زده است. اما بدون تردید تلاقی محرم و نوروز سال 80 سبب شد تا تلفیق هنر مدرن، با هنر تعزیه، توفیق «شب دهم» را زمینه‌سازی کند.
معصومیت از دست رفته، مختارنامه و یلدا به کارگردانی داوود میرباقری
داوود میرباقری را می‌توان به عنوان پرچمدار تولید آثار تاریخی و مناسبتی برای تلویزیون معرفی کرد که البته آثارش همچنان با استقبال مخاطبان مواجه شده و در این سال‌ها بارها از تلویزیون بازپخش شده است.
معصومیت از دست رفته
این سریال در سال 82 توسط داوود میرباقری که به تازگی به سراغ تولید اثر در رابطه با محرم رفته بود ساخته شد. مینی سریال «معصومیت از دست رفته» خیلی زود با مخاطبان ارتباط برقرار کرد و «جنایت و مکافات» دینداران آن زمان در مواجهه با واقعه‌ای همچون کربلا را به تصویر کشید.
«شوذب» شخصیت اصلی داستان این مجموعه نمایشی بود که او را از یاران حضرت علی (ع) معرفی می‌کردند اما وی که در آستانه قیام عاشورا خزانه‌دار کوفه است، در دوراهی قرار می‌گیرد.
دو زن در زندگی شوذب حضور دارند که یکی ماریای مسیحی است که از عشق به علی(ع) با شوذب ازدواج می‌کند تا خاطرات علی(ع) برایش زنده بماند و دیگری حمیرای یهودی بوده که تنها راه ورود به دستگاه خلافت امویان را در فریب شوذب می‌بیند و سرانجام نیز به این کار موفق می‌شود.
البته لغزش شوذب در واقعه کربلا و سکوت وی در برابر امویان، سال‌ها بعد فرجامش را نشان می‌دهد. ماریای یهودی پسری برای شوذب می‌آورد که آن پسر کشته می‌شود و شوذب که تحمل این داغ را ندارد، جنون پیدا می‌کند و ربابه دخترش را در مجلس عروسی‌اش به خاک و خون می‌کشد.
امین تارخ، فریبا کوثری، سارا خوئینی‌ها، امین زندگانی، عزیزالله هنرآموز، حدیث فولادوند، انوشیروان ارجمند، مرضیه برومند، داریوش فرهنگ و ساغر عزیزی از جمله بازیگرانی هستند که در این مجموعه به ایفای نقش پرداختند.
مختارنامه
تولید موفق مجموعه «معصومیت از دست رفته» سبب می‌شود تا میرباقری این ژانر را ادامه دهد و دست به ساخت مجموعه‌ای سخت‌تر همچون مختار‌نامه بزند.
تولید مجموعه «مختارنامه» به کارگردانی داوود میرباقری، از سال 1383 آغاز شده و در سال 1388 به پایان می‌رسد. این سریال در زمان پخش با استقبال بی‌نظیری از سوی مخاطبان مواجه شده و به یکی از پرطرفدارترین و ماندگارترین سریال‌های تلویزیون تبدیل می‌شود که همچنان و حتی در محرم پیش رو مجددا روی آنتن تلویزیون می‌رود.
داستان این سریال درباره شخصیت مختار ثقفی است که از جنگ و جهاد کناره گرفته و در گندمزارهای پربار مدائن به زراعت مشغول است.
در این حین دوست جنگجو و ایرانی‌اش کیان، به ملاقات او آمده و برایش از غم غربت امام حسن مجتبی (ع) و خیانت نزدیکانش می‌گوید که البته مختار ماندن را به رفتن پیش امام ترجیح می‌دهد.
با ادامه یافتن ظلم‌های معاویه و بی‌وفایی مردم نسبت به اهل‌بیت (ع)، یزید شاه شده و واقعه عاشورا رخ می‌دهد. در این حین مختار که در بند عبیدالله بن زیاد زندانی است، پس از آزادی به خون‌خواهی سید و سالار شهیدان قیام می‌کند و قاتلان امام حسین(ع) را یکی پس از دیگری به هلاکت می‌رساند.
در این مجموعه بازیگرانی چون فریبرز عرب‎نیا، مهدی فخیم‎زاده، فرهاد اصلانی، رضا رویگری، رضا کیانیان، الهام حمیدی، فریبا کوثری، شهرام حقیقت دوست، امین زندگانی و... به ایفای نقش پرداخته‌اند.
یلدا
مینی سریال 11 قسمتی یلدا محصول سال 1391 بود که با کارگردانی داوود میرباقری در مرکز سیما فیلم ساخته شده است. «یلدا» داستان حاج محمدعلی زاهدی مشهور به مندلی بوده که سال‌هاست سنت تعزیه‌خوانی را در شهرستان بسطام حفظ کرده است. وی با نزدیک شدن زمان مرگش احساس می‌کند که خطا یا گناهی در گذشته باعث تنهایی و آشفتگی امروز او و دور افتادن فرزندانش از اصالت‌ها شده است. او به جستجو در گذشته‌اش می‌پردازد و به ملاقات شخصیتی می‌رود که در گذشته نقش شمر را در مقابلش در تعزیه‌ها بازی می‌کرده است.
محمدرضا شریفی‌نیا، کاظم هژیر‌آزاد، چنگیز جلیلوند، اسماعیل خلج، فریبا کوثری، الهام پاوه‌نژاد، حمیدرضا آذرنگ، سید مهرداد ضیائی، حامد میرباقری، بیژن افشار، اکبر سلطانعلی، سحر افتاده از جمله بازیگرانی هستند که در این سریال نقش‌آفرینی کرده‌اند. علاوه بر این مازیار فلاحی نیز خواننده تیتراژ پایانی این مجموعه است.
پریدخت
مجموعه «پریدخت» به کارگردانی سامان مقدم را می‌توان دیگر سریال ماندگار تلویزیون برای ماه محرم دانست که گریزی به تاریخ معاصر ایران در سده اخیر زده و در حقیقت روایتی عاشقانه - عامیانه در دل محرم و اعتراض‌های مردم در زمان رژیم ستم شاهی را به مخاطبان تلویزیون ارائه داده است.
این سریال داستان زندگی دختر حاج میرزا یکی از سرشناسان مومن شهر است که در سال 1314 رقم می‌خورد؛ داستان با فراز و فرود زندگی پریدخت جلو می‌رود تا فاجعه مسجد گوهرشاد و کشف حجاب رقم می‌خورد.
مرحله دوم زندگی پریدخت با تبعید رضاشاه و روی کارآمدن محمدرضا پهلوی آغاز می‌شود. قصه‌ای که تا بعد از کودتای 28 مرداد ادامه می‌یابد.
مثلث عشقی مبهم میان پریدخت، نادر و نصرت، جوهره این داستان را شکل می‌دهد؛ به نوعی نصرت با چله‌نشینی در خانه میرزا دلباخته دختر او می‌شود و نادر که خان‌زاده است، از دختر مورد علاقه‌اش دور می‌شود.
این مجموعه در زمان پخش خود تلاش کرد تا قصه‌های روزمره زندگی مردم را با تحولات تاریخی آن دوره پیوند بزند. بر همین اساس بسیاری معتقدند با بازی متفاوت بازیگرانی همچون لیلا حاتمی، علی مصفا، داریوش ارجمند، کامبیز دیرباز و مهرداد ضیایی در این مجموعه این اتفاق رخ داده و مخاطبان بسیاری با آن ارتباط برقرار کرده‌اند.
محمدحسین لطیفی ؛ سفر سبز و وفا
یک سال بعد از «حیدر خوش مرام» در شب دهم، محرم سال 1381 مجموعه تلویزیونی «سفر سبز» به کارگردانی محمدحسین لطیفی روی آنتن شبکه سه سیما می‌رود. به نوعی برگ برنده این سریال، بازیگران و داستان تازه آن است.
«سفر سبز»، داستان زندگی «دنیل» جوانی خوش پوش با ظاهری آراسته است (پارسا پیروز‌فر) که در ایران متولد شده، ولی از همان کودکی به آلمان منتقل و تحت سرپرستی خانواده‌ای آلمانی قرار گرفته است. وی بعد از دیدن خوابی مشکوک تصمیم می‌گیرد به ایران بیاید تا خانواده واقعی خود را پیدا کند.
«دنیل» در طول مسیر پیدا کردن مادرش با ماجراهای فرعی زیادی روبه رو می‌شود تا اینکه نهایتا گذشته او کشف شده و معلوم می‌شود که فرزند زن و شوهری دانشجو و مبارز در زمان انقلاب اسلامی ایران بوده است.
این سریال نیز یکی از خاطره‌انگیزترین مجموعه‌های نمایشی سیما به شمار می‌آید که با گذشت سال‌ها از آن بارها از شبکه‌های مختلف تلویزیون باز پخش شده است.
وفا
«وفا» نام مجموعه تلویزیونی بوده که نوروز سال 1385 هر شب از شبکه سوم سیما روی آنتن رفته است.
این مجموعه روایت داستان جوانی به نام ژوبین پناهی بوده که به جرم جاسوسی برای کشور اسرائیل در ایران زندانی است. او به دلیل مشکلات روحی و روانی که پس از کشته شدن پدر و مادرش در انفجار بمبی در قبرس پیدا کرده به بیمارستان منتقل می‌شود. در این زمان یک مامور موساد (سازمان اطلاعات اسرائیل) برای ربودن او از آسایشگاه روانی وارد ایران می‌شود و... . این سریال در دومین جشنواره فیلم پلیس موفق شد جایزه ویژه هیئت داوران را دریافت کند.
پرده نشین
«پرده نشین» اولین مجموعه تلویزیونی بهروز شعیبی است که در آن داستان متفاوتی از روحانیت ارائه شده و با استقبال از سوی مخاطبان مواجه شده است. از سوی دیگر در این سریال به کارکردها و اثرگذاری‌های روحانیون و حضور آنها در کنار مردم توجه ویژه‌ای شده‌ است.
در خلاصه داستان این اثر آمده است: هدی پس از سال‌ها برای دریافت ارثیه پدری به ایران می‌آید اما برایش اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی رخ می‌دهد که سبب ایجاد مشکلاتی می‌شود.
فرهاد آئیش، آتیلا پسیانی، ویشکا آسایش، هومن برق نورد، سعید نیک پور، مهران رجبی، حامد کمیلی، مائده طهماسبی، ژیلا سهرابی، سارا بهرامی، شیوا ابراهیمی، محسن کیایی، سپیده اعلایی، علی مردانه، زویا امامی از جمله بازیگرانی هستند که در این مجموعه به ایفای نقش پرداختند.
بانو
سریال «بانو» محصول سال 1387 به کارگردانی فرید سجادی حسینی است. داستان این مجموعه مربوط به ملک خاتون معروف به "بانو" است که به خاطر مشکلاتی که مردم برای او ایجاد کرده‎اند، از شهر خود مهاجرت می‎کند و پس از 20 سال دوری برای گرفتن انتقام و اعاده‎ی حیثیت به همان شهر بازمی‎گردد. در این رهگذر اتفاقاتی رخ می‌دهد که مردم و شهربانی در آن دخیل هستند.
تهیه‌کنندگی این سریال را سید علیرضا سبط احمدی برعهده داشته و بازیگرانی چون داریوش ارجمند، فریبا کوثری، زهرا سعیدی، ساره بیات، شهاب کسرایی، کاوه خداشناس، سیاوش طهمورث و مینا جعفرزاده در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند.