آریا بانو - پایین بودن پلاکت خون در زنان باردار دلایل مختلفی دارد که خطر خونریزی مغزی را در مادر و جنین افزایش می دهد.
گردآوری – نبض ما
در بارداری ممکن است عارضه های مختلفی برای مادر پیش آید که یکی از این مشکلات پایین بودن پلاکت خون است. این کمبود در زنان باردار دلایل مختلفی دارد که خطر خونریزی مغزی را در مادر و جنین افزایش می دهد. در حاملگی به ویژه در سه ماهه سوم به دلیل تغییراتی که بارداری در بدن ایجاد می کند ممکن است پلاکت خون پایین بیاید. همچنین گاهی سیستم ایمنی بدن دچار تغییر شده و گاهی نیز به دلیل بیماریهای خونی پلاکت خون کاهش پیدا می کند.
یکی دیگر از دلایل پایین بودن پلاکت خون در زنان باردار مسمومیت بارداری (پره اکلامپسی) و دیابت حاملگی است. پلاکت یکی از بخشهای تشکیل دهنده خون است که موجب انعقاد آن می شود. در حالت طبیعی تعداد پلاکت های خون باید بین 150 هزار تا 450 هزار باشد و اگر پایین بیاید ممکن است انعقاد خون مختل شود.
علت کاهش پلاکت خون در دوران بارداری
کارشناسان مطمئن نیستید دقیقا چه عواملی باعث می شود تا پلاکت خون در دوران بارداری کاهش یابد اما حدس می زنند دو عامل زیر در این مورد نقش اصلی را بازی می کنند. اول از همه این که به طور معمول بدن شما پلاک هایی که استفاده نمی شود را از بین می برد و آن را با گزینه های دیگری جایگزین می کند. این فرآیند در دوران بارداری شتاب بیشتری به خود می گیرد. نتیجه این فرآیند آنقدرها هم که فکر می کنید بد نیست. درست است که پلاکت خون در دوران بارداری کاهش پیدا می کند اما پلاکت های موجود بزرگتر و جوان تر هستند.

علت دوم این است که بدن شما در طی حاملگی از بخش مایع خون (پلاسما) بیشتر تولید می کند. این بدان معنی است که پلاکت ها بیشتر رقیق می شوند، بنابراین تعداد آن ها در هر می لی لیتر خون کمتر است. این فرآیند بر روی کارایی پلاکت ها تاثیر نمی گذارد. با این شرایط آن ها هنوز هم می توانند به درستی کار خود را انجام دهند.
به ویژه در سه ماهه سوم به دلیل تغییراتی که بارداری در بدن ایجاد می کند، ممکن است پلاکت خون پایین بیاید ولی معمولاً کمتر از صد هزار نمی شود. همچنین گاهی سیستم ایمنی بدن بر هم می خورد و گاهی نیز به دلیل بیماری های خونی پلاکت خون پایین می آید. یکی دیگر از دلایل پایین بودن پلاکت خون در زنان باردار مسمومیت و دیابت حاملگی است که موجب پایین آمدن پلاکت خون می شود.
کاهش پلاکت که بر اثر حاملگی ایجاد شده باشد کمتر از صد هزار نمی شود و عارضه ای نیز ایجاد نمی کند اما اگر به هر دلیلی کمتر شود باید پیگیری شود.
در مشکلات ایمنی پلاکت ها به هم می چسبند و تعدادشان در جریان خون کم می شود همچنین در بیماری های خونی پلاکت در مغز استخوان کمتر از افراد عادی تولید می شود و در برخی عفونت ها نیز پلاکت ها به یکدیگر چسبیده و تخریب می شوند. پایین بودن پلاکت خون ممکن است خطرات خونریزی داخل جمجمه، دستگاه گوارشی و ادراری را ایجاد کند در برخی موارد به دلیل کاهش پلاکت خون یا عاملی که موجب کاهش آن شده است ختم حاملگی داده می شود.

خطرات کاهش پلاکت خون در بارداری
اگر پلاکت خون مادر پایین باشد، پلاکت جنین نیز پایین می آید، در واقع آنتی بادی که باعث می شود پلاکت پایین بیاید از جفت عبور می کند و موجب پایین آمدن پلاکت خون جنین نیز می شود و در این موارد ممکن است جنین خونریزی مغزی کند، همچنین چنانچه پلاکت مادر زیر 80 هزار تا باشد، به ویژه در سزارین نگران کننده است و اگر خونریزی لثه، خونمردگی خود به خودی در اندام ها و خونریزی بینی قبل از حاملگی مشاهده کند لازم است به پزشک مراجعه کرده و آزمایش خون دهد.

یادتان باشد کاهش پلاکت که بر اثر حاملگی ایجاد شده باشد، کمتر از 100هزار نمی شود و عارضه ای هم ایجاد نمی کند، اما اگر به هر دلیلی کمتر شود باید به سر عت مورد بررسی قرار بگیرد. چرا که پایین بودن پلاکت خون ممکن است خطرات خونریزی داخل جمجمه، دستگاه گوارشی و ادراری را ایجاد کند، حتی در برخی موارد به دلیل کاهش پلاکت یا عاملی که موجب کاهش آن شده است ختم حاملگی داده می شود.
به عبارتی اگر پلاکت مادر پایین باشد آنتی بادی که باعث می شود پلاکت پایین بیاید از جفت عبور می کند و موجب پایین آمدن پلاکت خون جنین نیز می شود.
در چنین شرایطی ممکن است جنین خونریزی مغزی کند. همچنین اگر پلاکت مادر زیر 80 هزار باشد، هنگام زایمان به ویژه در سزارین نگران کننده است. تنها روش تشخیص پایین بودن پلاکت هم از طریق آزمایش خون است، بنابراین خانمها بهتر است پیش از اقدام به بارداری نسبت به بررسی وضعیت خونی خود اقدام کنند.
بررسی نتایج آزمایش خون در بارداری
اگر تعداد پلاکت خون در دوران بارداری کمی پایین تر از حد نرمال باشد، تقریبا هیچ خطری شما و جنینتان را تهدید نمی کند. گرچه باید علت این مشکل بررسی شود. پلاکت ها، سلول های خونی در بدن هستند که به لخته شدن خون کمک می کنند و یکی از فاکتورهای مهم برای انعقاد خون می باشند.
تعداد طبیعی پلاکت، بین 150 و 400 میلیون به ازای هر میلی لیتر خون است. بسیاری از زنان از تعداد طبیعی پلاکت خون در دوران بارداری برخوردارند اما حدود هشت درصد از زنان حامله، در تعداد پلاکت های خون خود اندکی افت را شاهد هستند. اگر تعداد پلاکت های خون بین 100 تا 150 می لیون در هر میلی لیتر خون باشد شما با کاهش پلاکت خون مواجه هستید.

نتایج آزمایش خون خود را باید در یادداشت ها مهم قبل از زایمان بنویسید. تعداد پلاکت شما در آزمایش باید نتیجه 160x10.9/Lرا نشان دهد. این یعنی تعداد پلاکت های شما 160 است که در محدوده طبیعی است. اگر تعداد پلاکت شما کم است، آزمایش خون باید دوباره انجام شود. اگر تعداد پلاکت ها بسیار کم است، ممکن است شما در طی زایمان طبیعی، سزارین و حتی پس از تولد نوزادتان دچار خونریزی بیشتری می شوید. اگر تعداد پلاکت های خونتان از 100 پایین تر باشد باید آزمایش های تکمیلی جهت تعیین علت تجویز شود.
احتمال بروز بیماری هایی مانند لوپوس
کاهش بسیار زیاد پلاکت خون در دوران بارداری نشان از وقوع یک بیماری مانند لوپوس است. لوپوس زمانی که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به سلول های سالم حمله می کند، رخ می دهد. برخی از داروها، مانند هپارین مواد مخدر رقیق کننده خون، نیز می توانند بر روی تعداد پلاکت شما تاثیر بگذارند.
اگر هر کدام از این موارد در مورد شما صدق می کند، با دکتر خود مشورت کنید. گاهی اوقات، پلاکت بسیار پایین می تواند نشانه ای از یک مشکل در حاملگی باشد. مثلا یک عارضه نادر از بروز پره اکلامپسی، به نام سندرم HELLP نیز همراه با کاهش پلاکت خون در دوران بارداری است. علائم دیگر این سندروم عبارتند از:
علائم پره اکلامپسی، مانند فشار خون بالا و وجود پروتئین در ادرار درد در بالای شکم سردرد حالت تهوع درمان
اگر تعداد پلاکت های خون، در طی آزمایش های مکرر، در سطح ایمن باقی مانده است و شما هیچ علائم دیگر مشاهده نمی کنید نیاز به درمان خاصی ندارید. با این حال باید پزشک خود را مطلع کنید تا اقدامات لازم را در مورد خونریزی شدید احتمالی در طی عمل سزارین تان، در نظر داشته باشد. برای این کار ممکن است استفاده از قرص های استروئیدی، یا تزریق گلوبولین (IVIG) تجویز شود. حتی ممکن است پزشک تزریق پلاکت برای افزایش سطح آن ها و ایجاد ثبات در وضعیت تان را توصیه کند.
برای بالا بردن تعداد پلاکت خون چه بخوریم؟ بر روی لینک زیر کلیک کنید:
افزایش پلاکت خون