بزرگنمايي:

آریا بانو -
مادر دهه شصتی عـروس‌ها
٣١٦
٠
جام جم / حتی با مدرن و شهری شدن دنیای امروز هم رسم تهیه جهیزیه از بین نرفته است. رسمی که، از شرق، یا غرب، شمال یا جنوب، در همه شهرها و مناطق ایران برقرار است. در دنیای امروز، در شرایطی که اوضاع اقتصادی خانواده‌ها بحرانی است و بازار لوازم خانگی ثبات ندارد، تهیه جهیزیه از عهده اغلب خانواده‌ها بر نمی‌آید و همین باعث شده بسیاری از خیرین دست به کار شوند و کابوس تهیه جهیزیه را برای نوعروسان به رویایی خوش تبدیل کنند. یکی از همین خیرین که برای نوعروسان امیدوار مادری می‌کند، فاطمه احمدی است. دلیل صحبت با او، تهیه جهیزیه برای نوعروسان بود، اما زمانی که با او صحبت کردیم، معلوم شد دامنه فعالیت‌های او گسترده‌تر از اینهاست.
سال 1362 به دنیا آمده است. خودش در تهران زندگی می‌کند، اما برای نوعروسان بسیاری از مناطق کشور که استطاعت مالی ندارند، جهیزیه تهیه می‌کند. ماجرای علاقه او برای کمک به دیگران از قبل از ازدواج شروع شد؛ زمانی که با همسرش آشنا شد و درنهایت با او ازدواج کرد. ‌ «همسرم به دیگران کمک می‌کرد و قبل از ازدواج هم این موضوع را با من مطرح کرد.» گازکشی در روستاهای محروم و کمک به نیازمندان از کارهایی بوده که همسر فاطمه در دوران مجردی، انجام می‌داده است. همین باعث شد تا او هم جذب کمک به دیگران شود و همراه و همپای همسرش در راه کمک به دیگران قدم بردارد. حمایت همسر و تشویق او برای کمک به دیگران، باعث شد فاطمه نیز به دنبال دستگیری از دیگران برود.
کمک‌رسانی به کیلومترها دورتر از خانه
بعد از ازدواج، زوج جوان، با هم به دیگران کمک می‌کردند، اما همه چیز در بعد وسیع‌تر خود از پنج‌شش سال پیش شروع شد. زمانی که یکی از دوستان به فاطمه اطلاع می‌دهد در کاشان خانواده‌ای زندگی می‌کنند که از ابتدایی‌ترین وسایل برای یک زندگی معمولی بی‌بهره هستند. فاطمه و همسرش به دیدار آنها می‌روند و با صحنه عجیبی مواجه می‌شوند:‌ «آنها حتی یک لیوان که با آن آب بخورند یا قوری که با آن چای دم کنند هم نداشتند.» شرایط خانواده به حدی متأثرکننده بود که فاطمه سریع دست به کار می‌شود و با کمک دوستان و همسرش، برای خانواده وسایل موردنیازشان را تهیه می‌کنند و با کامیون از تهران به کاشان می‌فرستند. این اولین تجربه کمک به خارج از شهری فاطمه می‌شود. او که در پایتخت زندگی می‌کند، در ابتدا کمک‌هایش به شهر خود خلاصه می شد اما شیرینی کمک به کیلومترها دورتر از خانه باعث شد که تصمیم بگیرد کمک‌هایش را در بعد وسیع‌تری پیش بگیرد. حال، او و گروهش، به شهرهای دیگر؛ مثل مشهد، یاسوج، خرم‌آباد، زنجان، تنکابن و بسیاری از روستاهای محروم کشور سر می‌زنند و برای خانواده‌های محروم و نوعروسان، جهیزیه تهیه می‌کنند.
دایره دوستی برای کمک به نوعروسان
درست است که فاطمه در دهه 60 به دنیا آمده و درواقع یک زن جوان مدرن به حساب می‌آید، اما مانند خیلی از مادرهای قدیمی، با دایره دوستان و آشنایانش، به دیگران کمک می‌کند درست در سبک زندگی شهری که عموماً آدم‌ها با هم کاری ندارند و در دغدغه‌های خرد و کلان سر در لاک خود فرو برده‌اند. او اما دغدغه شهروندانی که در کنار آنها زندگی می‌کند، در شهرش و حتی در شهرهای دیگر را هم دارد؛ درست شبیه به سال‌های دور و مانند پدران و مادران سنتی که در نزدیکان خود، دستگیری می‌کردند. فاطمه هم درست مانند مادران و مادربزرگ‌های قدیمی، برای نوعروسان مادری می‌کند و برای نوعروسانی که در گرانی هر روزه جهیزیه، چشم‌انتظار و نگران از‌دست‌رفتن آبروی خود جلوی خانواده شوهر هستند، احمدی مادرانه نگرانی آنها را برطرف می‌کند. فاطمه خود مادر دو دختر است. دختری هفت ساله و پنج‌ساله و درک می‌کند که حس و حال دخترها، درباره تأمین جهیزیه چگونه است و حالا تهیه جهیزیه، به کار هر ماه او تبدیل شده است. «هر ماه حداقل یک کامیون جهیزیه به نقاط مختلف ایران می‌فرستیم.» جهیزیه‌ای که درواقع وسایل اولیه یک زندگی معمولی و ساده است، وسایلی مانند فرش، اجاق گاز، یخچال و اتو که برای شروع زندگی دو نفر لازم است. در سال گذشته فاطمه 35 قلم جهیزیه به کمک دوستانش تهیه کرده است؛ جهیزیه‌هایی که به صورت کامل یا خرد و جزئی تهیه شده است. هزینه تهیه 20 جهیزیه 300 میلیون تومان بوده است.
امسال هم با شروع سال، او کار را با تهیه سه جهیزیه شروع کرده است. در مجموع اما از زمانی که فاطمه کار را شروع کرده است، حدود 80 تا 90 جهیزیه را برای نوعروسان، تهیه کرده است.
پرس و جوی نامحسوس
برای فاطمه مهم است به کسانی کمک کند که واقعاً نیازمند باشد؛ همین باعث شده تا او خود دست به‌کار شود و برای تحقیق به محل زندگی کسانی که به او معرفی می‌شوند برود.فرقی هم ندارد که در کدام شهر و روستا، او بعد از معرفی بار و بنه را می‌بندد و راهی سفر می‌شود تا ببیند تا چه حد خانواده ها‌یی که قرار است به آنها کمک کند، نیازمند هستند و چه نیازهایی دارند. یکی از اصول اولیه و مهم او اما این است که خانواده‌ها متوجه نشوند که او برای بازرسی آمده است. کرامت انسانی برای او مهم است. خانم خانه‌دار دهه شصتی، روش جالبی برای این تحقیقاتش هم دارد.
«به بهانه‌های مختلف، برای گرفتن یک لیوان آب خوردن، استفاده از سرویس بهداشتی یا خستگی در کردن به در خانه خانواده‌های نیازمند و همسایه‌ها می‌رویم.» هر چند برای او مهم است که همسایه‌ای از نیاز خانواده نیازمند چیزی متوجه نشوند و او مراقب است که طوری از دیگران پرس‌وجو نکند که آبروی خانواده‌ای برود. آنها به همین بهانه‌های کوچک، به درون خانه نیازمندان راه پیدا می‌کنند و شرایط زندگی را از نزدیک می‌بینند. نکته مهم در زنجیره کمک به نیازمندان، اما دوستان و معرف‌ها هستند. فاطمه که حالا از همه شهرها و روستاهای کشور، دوست و آشنا دارد به صورت سنتی با دیگران ارتباط برقرار می‌کند. هر خانواده‌ای که به او کمک می‌شود، بعدها دوست فاطمه شده و تبدیل به حلقه‌ای از زنجیره‌ این کمک‌رسانی می‌شود.
دوباره متولد می‌شوم
«نشاندن لبخند بر روی لبان ایتام و نیازمندان برای من بس است.» فاطمه تا این حد بی‌ادعاست. دلخوشی او تنها دیدن همان لبخند بی‌آلایش و واقعی نیازمندان است. «بعد از هر بار دیدن لبخند بر روی لبان نیازمندان، دوباره متولد می‌شوم.» احمدی توضیح می‌دهد که فانی بودن در دنیا باعث شده راحت‌تر بتواند از نظر مالی کمک کند: «کمک به دیگران به شکرانه آن چیزی است که خداوند به ما عطا کرده است.» او معتقد است کمک به نیازمندان در واقع کمک به خودش است و بارها برکات و تأثیر کمک به دیگران را در زندگی شخصی‌اش دیده است.