بزرگنمايي:

آریا بانو - پژوهشگران دلایل تأخیر ازدواج در جوانان را مشکلات شغلی، اقتصادی و ترس از هزینه‌ها می‌دانند و معتقدند تساهل روابط میان دو جنس و بی اعتمادی اجتماعی، امری تأثیر گذار در این زمینه است.

ازدواج و تشکیل خانواده یکی از رویدادهای مهم زندگی انسان است که نه تنها در سلامت جسمی و روحی فرد تأثیر دارد، بلکه مرحله گذر و ورود به فصلی جدید از زندگی است، همچنین در ایران، ازدواج و همسرگزینی اولین دلیل تشکیل خانواده و یکی از عناصر مهم و تأثیرگذار بر این نهاد است.
با توجه به اینکه افزایش تحصیلات، ارتقای سطح آگاهی و مسئولیت اجتماعی، افزایش شهرنشینی، سبک زندگی و تغییر نگرش‌ها از عوامل مهم و مؤثر در ازدواج است، امروزه تناقضی آشکار در درون خانواده مدرن وجود دارد.
از سویی، ازدواج برای تشکیل خانواده به منزله بنایی جمع گرایانه به ارزش‌هایی همچون وفاداری، فداکاری، صداقت و مسئولیت پذیری و پذیرفتن برخی محدودیت‌ها یک نیاز محسوب می‌شود و از سوی دیگر توسعه ارزش‌های مادی و مدرن در درون خانواده و گسترش فردگرایی، لذت خواهی، تنوع طلبی، مصرف گرایی و… امکان غلبه ارزش‌های جمع گرایانه را کاهش می‌دهد. در نتیجه این تناقض بحران و تهدیدی برای نهاد خانواده ایجاد می‌کند.
در این زمینه ناهید حسینی، دانشجوی دکتری گروه شناسی گرایش‌های اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، سید محمد سید میرزایی، دکتری جمعیت شناسی و استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و باقر ساروخانی، دکترای جامعه شناسی و استاد دانشگاه تهران، پژوهشی با هدف مطالعه، شناخت معنا و تفسیر جوانان از ازدواج و رویکرد و چگونگی رویارویی آنان با این موضوع در شرایط فعلی، انجام داده‌اند.
بر اساس یافته‌های تحقیق فوق‌، اگر چه تعداد زیادی از مشارکت کنندگان مطالعه شده، خانواده را برای همیشه نفی نمی‌کنند و تجرد قطعی را نقطه ایده آل خود نمی‌دانند، ولی به دلایل برخی مشکلات شغلی، اقتصادی و ترس از هزینه و همچنین بنا به دلایل اجتماعی، تساهل روابط میان دو جنس و بی اعتمادی، خواسته یا نا خواسته ازدواج را به تعویق می‌اندازند.
به عقیده این پژوهشگران، تا زمانی که ازدواج امری بی معنا، نامناسب و مانع پیشرفت تلقی شود، طبیعی است که جوانان به آن احساس بی نیازی و بی میلی می‌کنند. از سویی شکل ارتباط فعلی، ناشناخته بودن افراد برای همسری، بی اعتمادی حاکم در ارتباطات و وجود خیانت و بی وفایی در روابط خود یا تجربیات دیگران نیز جوانان را بر آن می‌دارد که برای دستیابی به رابطه ناب، عشق، صمیمیت و اعتماد فعلاً از ازدواج صرف نظر و آن را به وقتی دیگر موکول کنند.
ناهید حسینی و همکارانش، با اشاره به اینکه زنان جامعه کنونی ما در تحولات اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی ایجاد شده، فرصت بیشتری در حوزه‌های آموزش و اشتغال یافتند، میگویند: جایگاه امروزی زنان با گذشته بسیار متفاوت شده و برای آنان امکان اشتغال و درآمد اقتصادی فراهم شده است، به همین سبب به راحتی تن به ازدواج نمی‌دهند.
به گفته متخصصان امروزه امکان رابطه و تعداد ارتباط با جنس مخالف به ویژه در مردان، بیشتر حس تنوع خواهی و لذت جویی آنان را تطمیع می‌کند و می‌تواند باعث گریز از ازدواج باشد. همچنین "واپس‌زدگی" به ازدواج میان پسران بیشتر محسوس است، دختران حتی اگر به ازدواج راغب باشند، به دلیل شرایط فعلی پسران و تمایل کم آنها برای ازدواج، با تقاضای کمتر و انتخاب‌های محدود تر مواجهند.
بر اساس نتایج به دست آمده ازدواج در میان جوانان ما هنوز یک هدف است، به بیان دیگر در این امید و انتظارند که در نهایت روزی ازدواج خواهند کرد، "واپس‌زدگی" امروز آنها دال بر کناره گیری دائم آنان از ازدواج نیست. درواقع آنها به دلیل فقدان امکانات و شرایط لازم از سویی و بنا به مشاهدات و تجربیات خود و دیگران از شرایط اجتماعی و اقتصادی و ارتباطی از سوی دیگر، به چنین نگرشی رسیده و فعلاً چنین استراتژی را اتخاذ کرده‌اند.
بر اساس مطالعات صورت گرفته تیم این پژوهش معتقدند: لازم است نهادهای مسئول و برخوردار که می‌توانند در امر ازدواج به جوانان کمک کنند، فرصت‌های باقی مانده را پاس دارند، آستین همت بالا زنند و به ترمیم زیر ساخت‌های جامعه بپردازند.
این پژوهش در دومین شماره شانزدهمین دوره نشریه "زن در توسعه و سیاست " منتشر شده است.