بزرگنمايي:

آریا بانو - تهران- داستان زندگی تلخش را به گونه ای تعریف می کند که انگار دهها سال است غم بر خانه اش سایه افکنده است؛ حدود 10 سال پیش همسرم به خاطر سکته قلبی ما را ترک کرد و برای همیشه دستم با دو فرزند خردسال خالی ماند و زندگی به خاطر همه نداشته هایمان روز به روز سخت تر شد.

به گزارش ایرنا، مریم زن سرپرست خانوار می گوید: زنی تک و تنها بودم که بدون هیچ سرپناه و حتی یک ریال حقوق باقی مانده از همسرم، راهی را آغاز کردم. همه چیز را سیاه می دیدم اما در دل امید به خدا داشتم. آینده کودکانم را می دیدم ولی هیچ راهی نداشتم جز اینکه صبر کنم تا شاید کسی دستمان را بگیرد.
داستان غم انگیز این زن شنیدنی اما دردآور است. او می افزاید: چرخ روزگار عجب می چرخد، چرخشی که برای ما سایه ای از غم و بدبختی را به همراه دارد. یک زن تنها با دو فرزند سه و هفت ساله، چه بلایی به سرمان می آید. شب و روز همه فکر و ذکرم همین مسایل بود، دستم به جایی بند نبود. نه حرفه ای داشتم و نه سرمایه ای؛ چاره ای نداشتم جز اینکه برای گذران زندگی برای نظافت به خانه این و آن بروم.
این رفتن به خانه مردم هم هزاران مشکل برایم به وجود آورده بود؛ چون زنی زیبا و خوش بر و رو بودم. - البته نیشخندی می زند و می گوید تعریف از خود نباشد – چون سایه ای بر سر نداشتم. سایه زندگی شوم روی من و فرزندانم سنگینی می کرد. زندگی که تنها 10 سال از آن گذشته بود.
10سال زندگی کردیم اما چون همسرم یک کارگر ساده بیش نبود و هیچ بیمه ای هم نداشت، حتی یک مستمری ناچیز از او باقی نماند. روزها با فرزند سه ساله ام کار نظافت از منازل مردم را انجام می دادم تا حداقل ها را برای زندگی دختر هفت ساله ام که به مدرسه می رفت، تامین کنم.
درد بر شانه ام سنگینی می کند، غم همه وجودم را گرفته است، اکنون در شرایط اقتصادی که بر جامعه حاکم است، گاهی اوقات حتی نمی توانم یک کیلو میوه برای دو کودکم بخرم. باور کن شرمنده آنها هستم و نمی دانم چه سرنوشتی در انتظارشان است. فقط امید به خدا من را سر پا نگهداشته است.
به هر نهاد حمایتی هم که مراجعه کردم، وعده سر خرمن به من دادند. آدرس و شماره تلفن از من گرفتند و گفتند برو به شما زنگ می زنیم اما دریغ از یک تماس خشک و خالی. حالا من مانده ام و یک زندگی بسیار سخت و هزاران مشکل که هر روز هم بیشتر می شوند.
بر اساس آمار معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری سه میلیون و 500 هزار زن سرپرست خانوار در کل کشور وجود دارند که سازمان بهزیستی تنها بیش از 180 هزار نفر از آنها را تحت پوشش خود دارد. همچنین بیش از ٧٠ درصد زنان سرپرست خانوار در کشور شغل مناسبی ندارند.
انوشیروان محسنی بندپی رئیس سابق سازمان بهزیستی کشور نیز گفته بود که بر اساس سرشماری سال ٩٥ در کشور؛ در مجموع 21میلیون خانوار در کشور وجود دارد که ٨٨ درصد مردها سرپرست خانوار و ١٢ درصد زنان سرپرست خانوار هستند. زنان سرپرست خانوار به دلیل شکننده بودن اقتصاد و شرایط خاص اقتصادی با مشکلات بیشتری مواجه هستند البته روز به روز شاهد افزایش زنان سرپرست خانوار هستیم.
معصومه ابتکار معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری نیز می گوید: بر اساس آمار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اکنون جمعیت زنان سرپرست خانوار کشور حدود 3.5 میلیون نفر است که با تدوین طرح توانمندسازی زنان سرپرست خانواده، این افراد تا چهار سال آینده شرایط بهتری خواهند داشت.
وی ادامه می دهد: بر اساس بند «ت» ماده 80 برنامه ششم توسعه، این طرح برنامه ریزی شده است؛ به همین دلیل ستادی با حضور دستگاه‌ های مرتبط که دارای نقشه راه هستند، برای بررسی بیشتر وضعیت زنان سرپرست خانوار در این معاونت تشکیل شده است تا اقدامات لازم برای بهبود شرایط آنان انجام شود.
به گفته ابتکار، همچنین طرح توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار در سکونتگاه‌ های غیررسمی پیرو تفاهم نامه سه جانبه همکاری معاونت امور زنان و خانواده، شورای اجتماعی کشور و سازمان فنی حرفه ‌ای با هدف ایجاد کسب و کار پایدار برای زنان و بهبود وضعیت اقتصادی و معیشت زنان سرپرست خانوار و پیشگیری از آسیب ‌های اجتماعی، از امسال در 10 استان آذربایجان غربی، لرستان، کردستان، کرمان، کرمانشاه، هرمزگان، خوزستان، البرز، فارس و سیستان و بلوچستان آغاز شده است.
ابتکار با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در کشور اظهار می کند: در دولت دوازدهم از محل صندوق توسعه ملی، منابعی برای اشتغال زایی در قالب تسهیلات پایدار برای روستاها و تسهیلات فراگیر برای شهرها پیش بینی شده که تاکنون حدود 40 درصد آن توسط زنان جذب شده است.
وجود سه میلیون و 500 هزار زن سرپرست خانوار البته بسیاری از کارشناسان و مسئولان این رقم را بیشتر می دانند و هر سال بر این آمار افزوده می شود و این درحالی است که عمق مشکلات این زنان را نمی توان دید. دردهای زیادی دارند که شاید تاکنون شنیده نشده باشد.
شنیدن صدای این زنان شاید بسیار دردناک و زجرآور باشد اما بالاخره باید جایی به داد آنها برسد. یکی از دوستان تعریف می کرد که برای خرید گوشت گوسفندی به یکی از قصابی های شهر مراجعه کردم اما دیدم خانمی که چادر بر سر دارد، کمی دورتر از قصابی ایستاده است، حدس زدم حتما منتظر است تا کمی قصابی خلوت شود بعد خریدش را انجام دهد.
چند نفری در صف خرید گوشت بودیم، من نفر آخر صف بودم خریدم را که انجام دادم آرام آرام خودم را از قصابی دور کردم ولی همان نزدیکی ماندم تا ببینم آیا آن زن بالاخره به قصابی می رود یا نه. اما صحنه ای را دیدم که هیچگاه از ذهنم خارج نمی شود. آن زن مانده بود تا استخوان هایی که قصاب از گوشت ها خارج می کند را با خود ببرد.
دوباره به قصابی برگشتم. دیدم این خانم سرش را خم کرده تا از داخل گونی که استخوان ها ریخته شده، استخوان هایی را که کمی گوشت روی آنهاست، جمع کند. از او پرسیدم می خواهی کمکت کنم گفت نه خانم این کار همیشگی من هست. چهار نفر هستیم همسرم توان کار ندارد و من سرپرست خانواده هستم. با این کارها شکم خودم و بقیه رو سیر می کنم.
ما هم دوست داریم که بهترین زندگی را داشته باشیم اما نمی شود. مستاجریم با هزاران درد. در یک خانه کوچک چهار نفری زندگی می کنیم. اگر این کارها را نکنیم که شب باید سرمان را گرسنه روی بالش بگذاریم.
قصه هایی که هیچگاه از ناگفته های زنان سرپرست خانوار شنیده نمی شود، ما را نسبت به مشکلات آنها ناآشنا کرده است، گاهی باید حرف های آنها را شنید و گاهی هم باید توجهی به این افراد داشت اما چه دردهایی که در پس این ناگفته ها باقی می ماند و شاید تا ابد نشنویم.
یک زن سرپرست خانوار دیگر با 45 سال سن از همسرش می گوید که معتاد است و به خاطر دوری فرزندانش از هر نوع آسیبی به ویژه اعتیاد از همسرش جدا شده است. این مادر نیز با هزاران سختی، ‌فرزندان خود را بزرگ کرده است و امروز به خاطر توان مالی پایین، دیگر نمی تواند از پس زندگی برآید.
او می گوید: ‌تمام درآمدی که من دارم، حقوق بسیار ناچیزی است که از بهزیستی دریافت می کنم که به هیچ وجه کفاف زندگی من را نمی دهد، اما همچنان امیدوارم که راهی برای حل مشکلاتم پیدا کنم. سرپرستی مادر پیرم نیز بر عهده من است،‌ فقط از خداوند می خواهم بیشتر به من صبر بدهد تا بتوانم زیر بار این همه مشکلات شانه خالی نکنم.
اطهره نژادی معاون برنامه ریزی و هماهنگی معاونت امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری نیز گفته بود که امسال با هماهنگی معاونت اشتغال وزارت کار 6 هزار زن سرپرست خانوار در سطح کشور در «زنجیره تولید» قرار گرفته و از طریق مشاغل خانگی ساماندهی می شوند.
به گفته وی؛ باید به سمت ارتقای فرهنگ کسب و کار پیش برویم، به این منظور باید با هم افزایی ظرفیت ها برای اشتغالزایی، به سمت شبکه سازی تعاونی های زنان حرکت کرد. در این چارچوب در تعامل با نظام بانکی موضوع اخذ تسهیلات برای اشتغال بانوان در دست پیگیری قرار دارد.
همچنین معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، پیشنهاد معافیت 20 درصدی از پرداخت حق بیمه سهم کارفرما را در کارگاه‌ هایی که از نیروی کار زنان سرپرست خانوار استفاده می کنند، به دولت ارائه کرده است. به همین دلیل به ازای هر بیمه شده زن، از پرداخت 20 درصد حق بیمه سهم کارفرما معاف خواهند شد.
نظر به اهمیت جایگاه زنان سرپرست خانواده و نقش آنها در ابعاد فردی و خانوادگی، برنامه ریزی برای توانمندسازی آنها و حمایت از خانوارهای تحت پوشش وی، معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، پیشنهاد معافیت از پرداخت حق بیمه سهم کارفرما را در کارگاه هایی که از نیروی کار زنان سرپرست خانوار استفاده می کنند، به دولت ارائه کرده است.
در حال حاضر بنا به دلایل مختلف، رشد جمعیت زنان سرپرست خانوار در اغلب کشورها رو به فزونی گذارده است تا جایی که این امر به صورت یک آسیب اجتماعی مطرح شده و در جامعه ما نیز پدیده خانوارهای زن سرپرست رو به افزایش است. زنان سرپرست خانوار از جمله اقشار آسیب پذیری هستند که بر اثر عواملی مانند فوت، طلاق، اعتیاد همسر، ازکارافتادگی، متارکه وارد گردونه مسائل اجتماعی شده و با مسائل و مشکلات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در حوزه های معیشتی و غیر آن، دست به گریبان هستند.
سوسن باستانی معاون بررسی های راهبردی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری نیز می گوید: بر اساس نتایج یک تحقیق که در سال های گذشته در هشت استان کشور و از 2 هزار و 100 زن با میانگین سنی 18 تا 55 سال انجام شد، برخی از مشکلات این قشر نیز مشخص شد. تبعیض و نابرابری، نبود اشتغال، بیکاری و امنیت اجتماعی زنان به عنوان سه مشکل اصلی این زنان سرپرست خانوار به شمار می آمد که پس از آن، نداشتن آزادی و حق انتخاب، نداشتن منزلت اجتماعی و فقر و محرومیت اقتصادی در اولویت مشکلات این زنان بود.
وی ادامه می دهد: این تحقیق در شهرهای اصفهان، اهواز، تبریز، تهران، زاهدان، سنندج، شیراز و مشهد اجرا و در بیشتر استان ها تبعیض و نابرابری، بیکاری و امنیت اجتماعی زنان به عنوان مشکلات اصلی مطرح شد.
حال با توجه به اینکه بسیاری از مشکلات زنان سرپرست خانوار به همراه آمار آنها مشخص شده است، می طلبد مسئولان توجه بیشتری به این قشر داشته باشند چون این زنان کانون گرم یک خانواده را در دست دارند و عدم توانایی برای ادامه زندگی هم بر آسیب های خانوادگی و هم آسیب های اجتماعی آنها اضافه می کند.
گزارش از مهناز بیرانوند
* 7268*1834